| บทคัดย่อ: |
โครงการ "การสำรวจโรคติดเชื้อโคโรนาและโควิด 19 ในปศุสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์" เป็น
โครงการวิจัยบูรณาการ 1 ปี โดยมีวัตถุประสงค์ของโครงการ 3 ข้อ ประกอบด้วย 1) เก็บตัวอย่างในปศุสัตว์
สัตว์เลี้ยง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ จากฟาร์มที่มีการระบาดของโรคติดเชื้อในฟาร์มสุกร สัตว์ปีก สัตว์เคี้ยวเอื้อง
และสัตว์เลี้ยง รวมทั้งตัวอย่างผลิตภัณฑ์จากสัตว์ 2) ตรวจพิสูจน์หาเชื้อไวรัสโคโรนา (alpha and beta
coronaviruses) และ โควิด 19 (SARS-CoV-2) ในปศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และ 3) สร้าง
ฐานข้อมูลรหัสพันธุกรรมและความหลากหลายทางพันธุกรรมของเชื้อไวรัสโคโรนาในศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง และ
ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และประเมินความเสี่ยงและสื่อสารความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสโคโรนา เพื่อการควบคุบคุม
และป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาในสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากสัตว์และมนุษย์ แผนการดำเนินโครงการวิจัย แบ่ง
ออกเป็น 3 ระยะ ระยะที่ 1 เก็บตัวอย่างไปศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ จากฟาร์มที่มีการระบาด
ของโรคติดเชื้อในสัตว์ ระยะที่ 2 ตรวจพิสูจน์หาเชื้อไวรัสโคโรนาและโควิด 19 ในปศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง และ
ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ระยะที่ 3 สร้างฐานข้อมูลรหัสพันธุกรรมและความหลากหลายทางพันธุกรรมของเชื้อไวรัส
โคโรนา และประเมินความเสี่ยงและสื่อสารความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสโคโรนา เพื่อการควบคุมและป้องกัน
โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาในสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และมนุษย์
โครงการวิจัยมีผลการดำเนินงานเป็นไปตามแผน โดยระยะที่ 1 ได้เก็บตัวอย่างจากสุกร สัตว์ปีก สัตว์
เคี้ยวเอื้อง สุนัขและแมว และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ในระยะเวลา 1 ปี (เม.ย. 64-มี.ค. 65) จำนวน 2,145
ตัวอย่าง แบ่งเป็นตัวอย่างจากสุกร 242 ตัวอย่าง สัตว์ปีก 467 ตัวอย่าง สัตว์เคี้ยวเอื้อง 359 ตัวอย่าง สุนัขและ
แมว 577 ตัวอย่าง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ 500 ตัวอย่าง ในระยะที่ 2 ได้ตรวจพิสูจน์หาเชื้อไวรัสโคโรนา และ
โควิด 19 และได้ถอดรหัสพันธุกรรมและวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมบริเวณ spike gene (spike gene
sequencing) ของเชื้อไวรัสโคโรนา ผลการวิจัยในสุกร ได้ถอดและวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมของเชื้อไวรัสPorcine epidemic diarrhea (PEDV) จำนวน 20 ตัวอย่าง พบว่าเชื่อไวรัส PED เป็นเชื่อไวรัสในกลุ่ม
Alphacoronavirus กลุ่มtiอย genotype G2a was G2a (Thalland) ผลการวิจัยในสัตว์ปีก ได้ถอดและ
วิเคราะห์รหัสพันธุกรรมของเชื้อไวรัส Avian infectious bronchitis (IBV) จำนวน 7 ตัวอย่าง พบว่าเชื้อไวรัส
IBV เป็นเชื้อไวรัสในกลุ่ม Garmmacoronavirus กลุ่มย่อย genogroup GI-1 (vaccine), GI-13 และ Gl-19(OX-like) ผลการวิจัยในสัตว์เคี้ยวเอื้อง ได้ถอดและวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมของเชื้อไวรัส Bovine
coronavirus (BCoV) จำนวน 5 ตัวอย่าง พบว่าเชื้อไวรัส BCoV เป็นเชื้อไวรัสในกลุ่ม Betacoronavirus
กลุ่มย่อย A (Asia/USA) ผลการวิจัยในสัตว์เลี้ยง ได้ถอดและวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมของเชื้อไวรัส Canine
respiratory coronavirus (CRCov) จำนวน 9 ตัวอย่าง พบว่าเชื้อไวรัส CRCoV เป็นเชื้อไวรัสในกลุ่ม
Betacoronavirus กลุ่มย่อย subgroup A ผลการวิจัยในสัตว์เลี้ยง ได้ถอดและวิเคราะห์รหัสพันธุกรรมของ
เชื้อไวรัส Canine enteric coronavirus (CECoV) จ้านวน 21 ตัวอย่าง พบว่าเชื้อไวรัส CECoV เป็นเชื้อไวรัส
ในกลุ่ม Alphacoronavirus กลุ่มย่อย CCoV-I และ CCoV-Ila ผลการวิจัยในสัตว์เลี้ยง ได้ถอดและวิเคราะห์
รหัสพันธุกรรมของเชื้อไวรัส Feline coronavirus (FCoV) จำนวน 9 ตัวอย่าง พบว่าเชื้อไวรัส FCoV ในแมว
เป็นเชื้อไวรัสในกลุ่ม Alphacoronavirus กลุ่มย่อย serotype I (FCoV-)) ในระยะที่ 3 คณะผู้วิจัยได้
ประเมินความเสี่ยงจาก ความชุก ชนิด การกระจายตัว และลักษณะทางพันธุกรรมของเชื้อไวรัส ในแต่ละชนิด
สัตว์ ตามวิธีการจัดทำ Risk assessment framework ตามวิธีของ OIE (World Organization for Animal
Health) ผลการประเมินความเสี่ยงของเชื้อไวรัส PED พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส PED ในการผสัตสัตว์
(Animal health): มีความเสียงสูง (High likellhood, Medium uncertainty) ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส PED
ในโรคสัตว์สู่คน (Human health): มีความเสี่ยงต่ำมาก (Negligible likelihood, High uncertainty) ผล
การประเมินความเสี่ยงของเชื้อไวรัส IBV พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส IBV ในการผลิตสัตว์ (Animal
health): มีความเสี่ยงสูง (High likelihood, Medium uncertainty) ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส IBV ในโรคสัตว์
สู่คน (Human health): มีความเสี่ยงต่ำมาก (Negligible likelihood, High uncertainty) ผansussubu
ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส BCoV พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส BCoV ในการผลิตสัตว์ (Animal health): มี
ความเสี่ยงปานกลาง (Medium likelihood, Medium uncertainty) ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส BCov ในโรคสัตว์สู่คน (Human health): มีความเสียงต่ำ (Low likelihood, Medium uncertainty) ผan15/seusะuมิu
ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส CRCoV พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส CRCoV ในการผลิตสัตว์ (Animal health): มี
ความเสี่ยงสูง (High likelihood, Medium uncertainty) ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส CRCoV ในโรคสัตว์สู่คน
(Human health): มีความเสียงต่ำมาก (Neeligible likelihood, High uncertainty) ผลการประเป็นความ
เสี่ยงของเชื้อไวรัส CECoV พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส CECoV ในการผลิตสัตว์ (Animal health): มีความ
เสี่ยงสูง (High likelihood, Medium uncertainty) ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส CECoV ในโรคว์สู่คน
(Human health): มีความเสี่ยงต่ำ (Low likelihood, High uncertainty) ผลการประเมินความเสี่ยงของ
เชื้อไวรัส FCoV พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส FCoV ในการผลิตสัตว์ (Animal health): มีความเสี่ยงปาน
กลาง (Medium likelihood, Medium uncertainty) ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส FCoV ในโรคสัตว์สู่คน
(Human health): มีความเสี่ยงต่ำมาก (Neglible likelihood, Medium uncertainty) ผan15 scuมิu
ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ในผลิตภัณฑ์จากสัตว์ พบว่า ความเสี่ยงของเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ใน
ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ในโรคสัตว์สู่คน (Human health): มีความเสียงต่ำมาก (Negligible likelihood, High
uncertainty) โดยสรุปผลการดำเนินงานโครงการวิจัยในระยะ 1 ปี เป็นไปตามแผน สามารถเก็บตัวอย่างในปศุสัตว์
สัตว์เลี้ยง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ สามารถตรวจพิสูจน์หาเชื้อไวรัสโคโรนา และโควิด 19 ในปศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง
และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และสามารถสร้างฐานข้อมูลรหัสพันธุกรรมและความหลากหลายทางพันธุกรรมของ
เชื้อไวรัสโคโรนาในปศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และประเมินความเสี่ยงและสื่อสารความเสี่ยงใน
การติดเชื้อไวรัสโคโรนา เพื่อการควบคุมและป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาในสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และ
มนุษย์ ผลการดำเนินงานโครงการวิจัยในระยะ 1 ปี ทำให้ได้ 1) องค์ความรู้ใหม่; ได้ข้อมูล สถานการณ์ ชนิด การ
กระจายตัว รหัสพันธุกรรม และความหลากหลายทางพันธุกรรมของเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาและ
โควิต 19 ในปศุสัตว์ สัตว์เลี้ยง และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ซึ่งเป็นโรคติดเชื้อไวรัสที่มีความสำคัญด้านการผลิตสัตสัตว์
และอาจทำให้เกิดโรคสัตว์สู่คนได้ 2) กระบวนการใหม่; ได้วิธีตรวจพิสูจน์เชื้อไวรัคโรนา และโควิด 19 รวมทั้งได้
ข้อมูลประเมินความเสี่ยงและสื่อสารความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสโคโรนา 3) การใช้ประโยชน์เชิงสารณะ; ได้นำ
ข้อมูลประเมินความเสี่ยงและสื่อสารความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสโคโรนา มาใช้ในการวางแผนในการควบคุม
และป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาในสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากสัตสัตว์ และมนุษย์ได้ 4) การพัฒนากำลังคน, ได้รับนิสิต
ระดับ ปโท ป.เอก และนักวิจัยหลังปริญญาเอก 5) ได้มีการเผยแพร่ความรู้สู่สาธารณะ; ได้เพร่แพร่บทความทาง
วิชาการ ในวารสารระดับนานาชาติ (Top-tier Journals) ที่อยู่ในฐานข้อมูลที่ได้รับการยอมรับ (3 เรื่อง) และมีการ
เผยแพร่ข้อมูลการสื่อสารความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสโคโรนา เพื่อการควบคุมและป้องกันโรคติดเชื้อไวรัส
โคโรนาแก่เกษตรกร ผู้ผลิตสัตว์ และบุคคลทั่วไป โครงการนี้มีผู้ได้รับประโยชน์ ได้แก่ หน่วยงานต่าง ๆ ทั้ง
ภาครัฐ เช่น กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข รวมทั้ง
ภาคเอกชน เช่น ฟาร์มปศุสัตว์ เกษตรกร และบุคคลทั่วไป สามารถนำข้อมูลและผลการวิจัยไปใช้ประโยชน์
ในด้านการผลิตสัตว์และการสาธารณสุข เพื่อสุขภาพที่ดีของคนและสัตว์ต่อไป |
| บทคัดย่อ (EN): |
The project “Monitoring of coronavirus infection and COVID-19 in food animals and
animal products” is a 1 year project. The objectives of this project are 1) to conduct crosssectional sample collection from food animals and domestic animals including swine,
poultry, ruminants, dogs and cats (from outbreak setting) and animal products (from retail
markets, fresh markets) in Thailand, 2) to detect coronaviruses (alpha and beta
coronaviruses) and COVID-19 (SARS-CoV-2) in animals and animal products, and 3) to
establish coronavirus genetic database and to conduct risk assessment of coronavirus
infection in animals and humans. The study plan contains three phases. Phase 1) is crosssectional sample collection from animals and animal products. Phase 2) is detection of
coronaviruses and COVID-19, and Phase 3) Establishment of coronavirus genetic database in
Thailand and risk assessment of coronavirus infection in animals and humans.
This project has been successfully carried out. In phase 1, we conducted sample
collection from farm animals, domestic animals, and animal products for the detection of
coronavirus and COVID-19 during April 2020-March 2021. The 2,145 samples were collected
from pigs (n=242), poultry (n=467), ruminants (n=359), dogs/cats (n=577), and animal
products (n=500). In phase 2, we tested the samples for coronavirus and COVID-19 and
characterized the viruses by spike gene sequencing. Our results showed that in swine
samples, Porcine epidemic diarrhea (PEDV) (n=20) were detected and sequenced, and the
PEDVs were grouped into the Alphacoronavirus genotype G2a and G2a (Thailand). In avian
samples, Avian infectious bronchitis (IBV) (n=7) were detected and sequenced, and the IBVs
were grouped into the Gammacoronavirus genogroup GI-1 (vaccine), GI-13, and GI-19 (QXlike). In ruminant samples, Bovine coronavirus (BCoV) were detected (n=8) and sequenced
(n=5), and the BCoVs were grouped into the Betacoronavirus subgroup A (Asia/USA). In
domestic animals, Canine respiratory coronavirus (CRCoV) (n=9) were detected and
sequenced, and the CRCoVs were grouped into the Betacoronavirus subgroup A. Canine enteric coronavirus (CECoV) (n=21) were detected and sequenced, and the CECoVs were
grouped into the Alphacoronavirus subgroup CCoV-I and CCoV-IIa. Feline coronavirus
infection (FCoV) were detected (n=11) and sequenced (n=9), and the viruses were grouped
into the Alphacoronavirus serotype I (FCoV-I).
In phase 3, we conducted risk assessment following risk assessment framework of OIE
(Organization for Animal Health) based on the occurrence, types, distributions, and genetic
characteristics of the viruses. Our results showed that risk of PED for animal health is High
likelihood, Medium uncertainty and risk of PED for human health is Negligible likelihood,
High uncertainty. Risk of IBV for animal health is High likelihood, Medium uncertainty and risk
of IBV for human health is Negligible likelihood, High uncertainty. Risk of BCoV for animal
health is Medium likelihood, Medium uncertainty, and risk of BCoV for Human health is Low
likelihood, Medium uncertainty. Risk of CRCoV for animal health is High likelihood, Medium
uncertainty, and risk of CRCoV for Human health is Negligible likelihood, High uncertainty.
Risk of CECoV for animal health is High likelihood, Medium uncertainty, and risk of CECoV for
human health is Low likelihood, High uncertainty. Risk of FCoV for animal health is Medium
likelihood, Medium uncertainty and risk of FCoV for Human health is Negligible likelihood,
Medium uncertainty. Risk of SARS-CoV-2 in animal products for human health is Negligible
likelihood, High uncertainty.
In summary, the project has been successfully carried out. Cross-sectional sample
collection from food animals and domestic animals including swine, poultry, ruminants,
dogs, cats and animal products have been conducted. The detection of coronaviruses (alpha
and beta coronaviruses) and COVID-19 (SARS-CoV-2) in animals and animal products have
been performed. The establishment of coronavirus genetic database in Thailand and risk
assessment of coronavirus infection in animals and humans have been provided. The results
from this study provided 1) new knowledge; information, types, animals at risk, nucleotide
sequences and genetic diversity of the coronaviruses from animals and animal products
which are important viruses for animal production and their zoonotic potential, 2) new
process; assays for coronavirus and COVID-19 detection, as well as risk assessments and risk
communications regarding to coronavirus infection, 3) public benefits; information regarding
to risk assessments and risk communications regarding to coronavirus infection can be used for disease prevention and control in animals, animal products and humans, 4) expertise
personnel; MSc and Ph.D. student recruitment and postdoc affiliate recruitment. 5) public
knowledge; International publications (n=3) in Top-tier journals and risk communications for
prevention and control of diseases for public. The results of this project provide benefits for
relating authorities e.g., department of livestock development (DLD), department of disease
control (DDC) as well as private sectors e.g., farm owners, farmers, and general publics. All
partners can use the result of this study for improving animal production as well as animal
and human health. |
