สืบค้นงานวิจัย
การศึกษาปริมาณฟอสฟอรัสจากมูลสัตว์
จงจินต์ ผลประเสริฐ - มหาวิทยาลัยมหิดล
ชื่อเรื่อง: การศึกษาปริมาณฟอสฟอรัสจากมูลสัตว์
ชื่อเรื่อง (EN): Quantification of phosphorus budgets in animal manures
บทคัดย่อ: การศึกษาการประเมินศักยภาพในการนำกลับของสารฟอสฟอรัสจากมูลสัตว์และแบบจำลองการชะล้างฟอสฟอรัสจากภาคปศุสัตว์ โดยใช้กลุ่มตัวอย่างจากสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญ 5 ชนิด ประกอบไปด้วย โคเนื้อ โคนม สุกร ไก่เนื้อ และไก่ไข่ พบว่า การเคลื่อนตัวของสารฟอสฟอรัสจากภาคเกษตรกรรมเข้าสู่ภาคการทำปศุสัตว์ จะมาในรูปแบบของอาหารเลี้ยงสัตว์ทั้งหมด ซึ่งมีประมาณปีละ 159,051.28 ตันฟอสฟอรัส โดยแบ่งออกเป็น มาจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตโดยตรงที่ไม่ผ่านการแปรรูป 57,978.19 ตัน จากผลผลิตพืชที่ผ่านการแปรรูป 34,706.50 ตัน จากผลผลิตพลอยได้ในการแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร 34,341.12 ตัน จากการนำเข้าอาหารสัตว์ 13,701.60 ตัน และจากวิตามินแร่ธาตุไดแคลเซียมฟอสเฟตที่เสริมเข้าไปในอาหารสัตว์อีกจำนวน 18,323.87 ตันฟอสฟอรัสต่อปี ซึ่งเมื่อสัตว์กินอาหารเหล่านี้เข้าไป ก็จะขับถ่ายมูลออกมาเฉลี่ยปีละ 131,134.92 ตันฟอสฟอรัส หรือคิดเป็นร้อยละ 82 ของปริมาณฟอสฟอรัสที่เข้าสู่ภาคปศุสัตว์ทั้งหมด ส่วนที่เหลืออีกประมาณร้อยละ 18 จะมีการกระจายไปอยู่ในรูปแบบอื่นๆ เช่น ผลผลิตที่ได้จากภาคปศุสัตว์ (เนื้อสัตว์, นม, ไข่) ประมาณร้อยละ 4.6, ของเสียที่เกิดขึ้นจากกระบวนการเลี้ยงสัตว์และกระบวนการแปรรูปผลิตภัณฑ์สัตว์ที่สามารถระบุแหล่งที่มาได้ประมาณร้อยละ 0.4, เกิดการสูญเสียในระหว่างการเลี้ยงสัตว์ที่ไม่สามารถระบุประเภทของการสูญเสียเป็นตัวเลขที่ชัดเจนได้ประมาณร้อยละ 12.8, และผลผลิตพลอยได้จากการใช้ประโยชน์มูลสัตว์ เช่นการนำไปเลี้ยงปลา ประมาณร้อยละ 0.2 นอกจากนี้ยัง พบว่า ปริมาณฟอสฟอรัสที่ได้จากมูลสัตว์กว่าร้อยละ 99 หรือประมาณ 130,256.22 ตันฟอสฟอรัส จะถูกหมุนเวียนกลับไปใช้เป็นปุ๋ยในพื้นที่เพาะปลูก เมื่อพิจารณาการเคลื่อนตัวของปริมาณสารฟอสฟอรัสในระดับประเทศ โดยแบ่งออกเป็นภาคเกษตรกรรม และภาคปศุสัตว์ พบว่า ภาคเกษตรกรรมและภาคปศุสัตว์จะมีความเกี่ยวเนื่องและมีความสัมพันธ์กัน ในรูปแบบของการหมุนเวียนของสารฟอสฟอรัสในระบบนิเวศน์ของมนุษย์ โดยเริ่มจากภาคเกษตรกรรม มีสารฟอสฟอรัสที่เข้าสู่ภาคเกษตรกรรม เพื่อทำการเพาะปลูกพืชชนิดต่างๆเฉลี่ยประมาณปีละ 316,556.46 ตันฟอสฟอรัส ซึ่งมาจากการนำเข้าแม่ปุ๋ยฟอสฟอรัสจำนวน 186,300.24 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 59) และมาจากมูลสัตว์จำนวน 130,256.22 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 41) เมื่อถึงฤดูกาลเก็บเกี่ยว สารฟอสฟอรัสที่เข้าสู่ภาคเกษตรกรรมทั้งหมด จะเกิดการกระจายไปอยู่ใน 5 รูปแบบที่สำคัญ ดังต่อไปนี้ 1) ผลผลิตทางการเกษตรที่มีความสำคัญต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ (ข้าว อ้อย มันสำปะหลัง ยางพารา ฯลฯ) ที่สำหรับการส่งออกประมาณปีละ 99,452.29 ตันฟอสฟอรัส คิดเป็นร้อยละ 30, 2) ผลผลิตทางการเกษตรที่มีความสำคัญต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ (ข้าว อ้อย มันสำปะหลัง ยางพารา ฯลฯ) ที่สำหรับการส่งออกประมาณปีละ 72,835.20 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 22), 3) อาหารสัตว์ 127,025.81 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 38.4) , 4) ผลผลิตพืชชนิดอื่นๆในประเทศที่ไม่ได้ทำการศึกษารายละเอียดในครั้งนี้ 16,796.55 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 5.2), และ 5) การสูญเสียไปในรูปแบบต่างๆจำนวน 14,687.92 ตันฟอสฟอรัส ซึ่งสามารถจำแนกได้ดังนี้ การระบายออกจากพื้นที่เพาะปลูก 3,992.17 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 1.2) และการสูญเสียไปในระหว่างการแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรประมาณ 10,695.75 ตันฟอสฟอรัส (ร้อยละ 3.2) ในส่วนของภาคปศุสัตว์อาหารสัตว์ที่ได้จากภาคเกษตรกรรมประมาณ 127,025.81 ตันฟอสฟอรัสนี้จะไปรวมไปอาหารสัตว์ที่นำเข้า และแร่ธาตุอาหารเสริมรวมจำนวน 32,025.47 ตันฟอสฟอรัส รวมทั้งสิ้นจำนวน 159,051.28 ตันฟอสฟอรัสต่อปีที่จะเข้าสู่ระบบการเลี้ยงสัตว์ (รายละเอียดในส่วนนี้ได้กล่าวสรุปไว้ในส่วนแรกของภาคปศุสัตว์เป็นที่เรียบร้อยแล้ว) และเมื่อนำการเคลื่อนตัวของสารฟอสฟอรัสทั้งจากภาคเกษตรกรรมและภาคปศุสัตว์มาทำการต่อกันเป็นวงจร จะพบว่ามีจุดที่น่าสนใจคือ มีปริมาณสารฟอสฟอรัสที่สูญเสียออกไปจากระบบนิเวศน์ของมนุษย์โดยเปล่าประโยชน์กว่าร้อยละ 14.5 หรือประมาณ 35,844.08 ตันฟอสฟอรัสต่อปี ส่วนใหญ่จะถูกพัดพาไปโดยอิทธิพลของน้ำ ซึ่งสุดท้ายฟอสฟอรัสที่สูญเสียไปเหล่านี้จะไปสะสมอยู่รวมกันเป็นตะกอนบริเวณปากแม่น้ำต่างๆ และหากตะกอนมีการสะสมและทับถมกันเป็นจำนวนมาก เราก็จะสามารถเห็นได้ชัดเจน จากสันดอนที่โผล่พ้นน้ำขึ้นมา และถ้าเราสามารถนำกลับฟอสฟอรัสจากตะกอนแม่น้ำขึ้นมาใช้ประโยชน์ได้ ก็จะเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด จากผลลัพธ์ที่ได้ของการศึกษา จึงมีข้อเสนอแนะดังต่อไปนี้ 1. ปริมาณการสูญเสียของสารฟอสฟอรัสที่มีการระบายออกสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นการระบายที่เกิดขึ้นในภาคเกษตรกรรมหรือในภาคปศุสัตว์ก็ตาม เป็นจุดหนึ่งที่ควรให้ความสนใจและมองข้ามไปไม่ได้ เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2557 กลุ่มผู้ทำการวิจัย ได้มีโอกาสไปเก็บตะกอนแม่น้ำเจ้าพระยา ที่ทำการขุดลอกโดยกรมเจ้าท่าบริเวณปากแม่น้ำเจ้าพระยา จังหวัดสมุทรปราการ เพื่อนำมาวิเคราะห์หาปริมาณสารฟอสฟอรัสที่สะสมอยู่ในตะกอนเหล่านั้น ซึ่งเปรียบได้กับเป็นจุดสุดท้ายที่สารฟอสฟอรัสจากการสูญเสียในแหล่งต่างๆจะมาสะสมอยู่ และผลการวิเคราะห์ พบว่าค่าความเข้มข้นของสารฟอสฟอรัสในตะกอนปากแม่น้ำเจ้าพระยามีค่าโดยเฉลี่ยเท่ากับ 109.23 มิลลิกรัมต่อลิตร และในแต่ละปีกรมเจ้าท่าจะทำการขุดลอกตะกอนบริเวณปากแม่น้ำเจ้าพระยาในปริมาณ 1,000,000 ลูกบาศก์เมตร ซึ่งเทียบเท่าปริมาณฟอสฟอรัส 109.23 ตันฟอสฟอรัสต่อปี และปริมาณสารฟอสฟอรัสในตะกอนแม่น้ำเหล่านี้ จะถูกนำไปทิ้งกลางทะเลในอ่าวไทย ซึ่งถือเป็นการทิ้งทรัพยากรไปโดยเปล่าประโยชน์ 2. ควรศึกษาแนวทางการนำกลับของฟอสฟอรัสจากตะกอนในแม่น้ำ ไม่ว่าจะเป็นจากแม่น้ำเจ้าพระยา หรือแม่น้ำสายสำคัญอื่นๆในประเทศ ซึ่งจากกรณีศึกษาตะกอนในปากแม่น้ำเจ้าพระยานี้ ปริมาณฟอสฟอรัสกว่า 109.23 ตันต่อปี จะถูกนำไปทิ้งโดยเปล่าประโยชน์ หากมีวิธีการที่สามารถนำกลับมาได้ จะเทียบเท่าปริมาณหินฟอสเฟต 546 ตัน และคิดเป็นมูลค่าได้ประมาณ 1,989,625 บาท (จากราคาหินฟอสเฟต ตันละ 3,643 บาท) ฉะนั้นปริมาณสารฟอสฟอรัสที่สะสมอยู่ในตะกอนแม่น้ำต่างๆใน 25 ลุ่มน้ำของประเทศ จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจสำหรับการนำกลับมาใช้ประโยชน์ในการทำเกษตรกรรมการเพาะปลูก
บทคัดย่อ: ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN): th
เผยแพร่โดย: มหาวิทยาลัยมหิดล
คำสำคัญ: การรีไซเคิลฟอสฟอรัส
คำสำคัญ (EN): Phosphorus recycling
เจ้าของลิขสิทธิ์: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ
หากไม่พบเอกสารฉบับเต็ม (Full Text) โปรดติดต่อหน่วยงานเจ้าของข้อมูล

การอ้างอิง

จงจินต์ ผลประเสริฐ. "การศึกษาปริมาณฟอสฟอรัสจากมูลสัตว์Quantification of phosphorus budgets in animal manures". มหาวิทยาลัยมหิดล. 2557

จงจินต์ ผลประเสริฐ. "การศึกษาปริมาณฟอสฟอรัสจากมูลสัตว์Quantification of phosphorus budgets in animal manures". มหาวิทยาลัยมหิดล. 2557. Print.



TARR Wordcloud:
การศึกษาปริมาณฟอสฟอรัสจากมูลสัตว์
จงจินต์ ผลประเสริฐ
มหาวิทยาลัยมหิดล
30 กันยายน 2557
ปริมาณฟอสฟอรัสในอาหารสำเร็จรูปสำหรับปลานิลและวัตถุดิบอาหารสัตว์บางชนิด แก๊สชีวภาพพลังงานจากมูลสัตว์ อิทธิพลของชนิดและปริมาณของถ่านชาร์ต่อการดูดซับฟอสฟอรัส การปรับปรุงปริมาณฟอสฟอรัสในกากตะกอนจากระบบบำบัดน้ำเสีย และสร้างแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ เพื่อผลิตปุ๋ยสูตรเร่งดอก การศึกษา ปริมาณ มูลค่าและคุณภาพสัตว์น้ํานําเข้า ทางด่านตรวจสัตว์น้ําจังหวัดระนอง ระหว่างปี พ.ศ. 2556-2559 การศึกษาชนิด ปริมาณ และมูลค่าการนำเข้าส่งออกสัตว์น้ำ ทางด่านตรวจสัตว์น้ำสะเดา ระหว่างปี พ.ศ. 2555-2558 การใช้ประโยชน์จากมูลสัตว์ที่ได้รับสิ่งเหลือทิ้งจากอุตสาหกรรมผลิตกรดซิตริคเป็นแหล่งอาหารต่อการเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน :ประสิทธิภาพของปุ๋ยที่ผลิตต่อพืช ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ในดินและการเติบโตของกาแฟพันธุ์อาราบิกาด้วยเชื้อราอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาร่วมกับหินฟอสเฟตอัตราต่างกัน การใช้ปุ๋ยเคมี มูลสัตว์ และโสนแอฟริกันเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวและปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ของดิน การตอบสนองต่อปุ๋ยยูเรียและปุ๋ยมูลสัตว์ของหญ้าเนเปียร์ในท้องที่จังหวัดชัยนาท
คัดลอก URL
กระทู้ของฉัน
ผลการสืบค้นทั้งหมด โพสต์     เรียงลำดับจาก
พัฒนาระบบโดยศูนย์ความรู้เฉพาะด้านวิศวกรรมความรู้และวิศวกรรมภาษาDeveloped by Center of Excellence for Unified Knowledge and Language Engineering
สนับสนุนโดยสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน)Supported by the Agricultural Research Development Agency (Public Organization)
แบบสำรวจความพึงพอใจQuestionair