สืบค้นงานวิจัย
ความหลากหลายทางชีวภาพ ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่กระจายของประชากรปลาและการจัดการแบบการมีส่วนร่วมในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศ
สำเนาว์ เสาวกูล - มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
ชื่อเรื่อง: ความหลากหลายทางชีวภาพ ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่กระจายของประชากรปลาและการจัดการแบบการมีส่วนร่วมในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศ
ชื่อเรื่อง (EN): Fish Diversity and Effecting Factors on Fish Distributions and co-management in Lam Pai Mat wetland
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ: สำเนาว์ เสาวกูล
บทคัดย่อ: ศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพ ความเหมาะสมของแหล่งอาศัย ชีววิทยาของปลาที่มี ความสำคัญและสภาวะทางเศรษฐกิจสังคมในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ ในมิติของ ฤดูกาลและพื้นที่ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ 2รรร-เดือนกันยายน 2555 โดยแบ่งเป็น 4 ฤดูกาลตามการ เปลี่ยนแปลงทางอุทกวิทยาได้แก่ ฤดูแล้ง(ธันวาคม -กุมภาพันธ์), ปรับเปลี่ยน 1 (มีนาคม - พฤษภาคม), ฝน (มิถุนายน - สิงหาคม) และ ปรับเปลี่ยน 2 (กันยายน - พฤศจิกายน) ใน 3 บริเวณ (ต้นน้ำ, กลางน้ำและปลายน้ำ) จำนวนทั้งสิ้น 12 สถานี เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในการบริหารจัดการ ทรัพยากรประมงและพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์ในพื้นที่ชุ่มน้ำประเภทอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก ผลการศึกษา พบปลาทั้งสิ้น 15 วงศ์ 32 ชนิด โดยพบปลาในวงศ์ Cyprinidae มากที่สุด จำนวน 13 ชนิด วงศ์ Belontidae จำนวน 4 ชนิด วงศ์ Mastacembelidae และวงศ์ Nandidae จำนวน วงศ์ละ 2 ชนิด สำหรับวงศ์อื่น ๆ พบเพียงวงศ์ละ 1 ชนิด โดยปลาชนิดที่พบปริมาณมากที่สุด 3 ลำดับแรก ได้แก่ ปลากระสูบขีด (Hampala macrolepidota ปลาบู่ทราย (Oxyeleotris marmorata) และ ปลากระทุงเหว (Xenentodon cancila) ส่วนปลาที่มีเปอร์เซ็นตัความถี่ในการพบสูงสุด 3 ลำดับ แรก ได้แก่ ปลากระสูบขีดและปลากระทุงเหวมีค่าเท่ากับ 89.58% เท่ากัน และปลาช่อน (Channa striala) มีค่าเท่ากับ 72.92 % การศึกษารูปแบบการรวมกลุ่มของปลา พบว่า สามารถแบ่งได้ 3 กลุ่ม โดยกลุ่มที่ 1 จะพบในฤดูแล้งบริเวณดันน้ำ และในฤดูปรับเปลี่ยน จะพบแพร่กระจายทั่วไปทั้งอ่าง เก็บน้ำได้แก่ ปลาซิวหนวดยาว (Esomus metallicus ) ปลาหลดจุด (Macrognaihus siamensis)ปลาชิวหาง แดง(Rasbora borepetensis)ปลากระดี่นาง (Trichogaster microlepis) ปลากริมควาย (Trichopsis vittats) และปลาชิวหางกรร ไกร (Rasbora spilocerca) ส่วนปลาในกลุ่มที่ 2 จะพบแพร่กระจายทั่วไปทั้งอ่าง เก็บน้ำตลอดทั้งปี ได้แก่ ปลาหมอไทย(Anabas tesudinius) ปลาชิวแก้ว (Clupeihtiys aesarnensis) ปลาคุกบี้กอุย (Clarias macrocephalus x Clarias gariepinus) ปลาไ ส้ตันตาแดง (Cyclocheilichtys apogon) ปลากระสูบจุด (Hampala dispar) ปลาสร้อยปีกแดง (Henicorhynchus ornatipinnis) ปลาไหล(Monoterus albus) ปลาปักเป้าจุดคำ (Monotreta fangi) ปลาสลาค (Notopterus notopterus) ปลาชะ โอน (Ompok bimaculatus) ปลานิล (Oreochromis niloticus) ปลากระทุงเหว และปลาหมอ ช้างเหยียบ( Pristolepis fasciala) และกลุ่มที่ 3 สามารถพบ ในบริเวณต้นน้ำและกลางน้ำได้ทุกฤดูกาล เช่นเดียวกัน แต่จะไม่พบในบริเวณปลายอ่างเก็บน้ำ ได้แก่ ปลาตะเพียนขาว (Barbomysmus gonionotus) ปลาหน้าหมอง( Osteochilus lini) ปลาแป้นแก้ว (Parambassis siamensis) แลปลากระดี่หม้อ (Trichogaster tricopterus) ส่วนลูกปลาและปลาขนาดเล็กที่พบจากการศึกษามีจำนวนทั้งสิ้น 18 วงศ์ 34 ชนิด โดย พบปลาในวงศ์ Cyprinidae มากที่สุด จำนวน 14 ชนิด วงศ์ Osphronemidae จำนวน 3 ชนิด วงศ์ Cobitidae และ Nandidae จำนวน วงศ์ละ 2 ชนิด สำหรับวงศ์อื่นๆ พบเพียงวงศ์ละ 1 ชนิด โดยปลา ชนิดที่พบปริมาณมากที่สุด 3 ลำดับแรก ได้แก่ ปลาชิวหางกรรไกร ปลาหมัด (Trichopsis schalleri) และปลาห้องพลุ (Parachela oxygastroides) ส่วนปลาที่พบทุกครั้งในการเก็บตัวอย่าง ได้แก่ ปลาซิวหางกรรไกร ปลาซิวหางแดงและปลาแป้นแก้ว ส่วนการเปลี่ยนแปลงของปริมาณและชนิด พบว่าทั้ง 2 ค่าจะมีค่าสูงที่สุดในสถานีต้นน้ำ (U10) ในช่างฤดูแล้ง และมีค่าที่ต่ำสุดในแง่ปริมาณใน จุดสำรวจสถานีกลางน้ำ (M4) ในฤดูปรับเปลี่ยน 1 และในแง่ของความหลากชนิด จะพบในจุด สำรวจ สถานีปลาขน้ำ (D2) ในช่วงฤดูแล้ง จากผลการวิเคราะห์ความแปรปร วน พบว่า ความชุกชุม และความหลากชนิดในแต่ละจุดสำรวจและฤดูกาลไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ การศึกษาค้านอาหารธรรมชาติในแหล่งน้ำ ในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศ พบแพลงก์ตอนพืช ทั้งสิ้น 3 ดิวิชัน 41 สกุล โดย Division Chlorophya พบมากที่สุด จำนวน 19 สกุล พบแพลงก์ตอน สัตว์ 3 ไฟถัม 19 สกุล โคย ไฟลัม Prot๒zoa พบมากที่สุด จำนวน 9 สกุล พบสัตว์หน้าดินทั้งสิ้น 5 Class 22 ครอบครัว 35 ชนิด ส่วนใหญ่อยู่ใน Class Insecta จำนวน 15 สกุล และพบพรรณไม้น้ำ 28 ชนิด พืชกลุ่มใบลี้ยงเดี่ยวพบมากที่สุด ชำนวน เร ชนิด สำหรับการวิเคราะห์ผลของคุณภาพน้ำ และอิทธิพลทางกายภาพของแหล่งน้ำที่มืต่อนิคของลูกปลาและปลาขนาดเล็ก ซึ่งพบว่าปลากลุ่มที่ 1 และ 2 มีความสัมพันธ์กันแบบแปรผันตรงกับค่คุณภาพน้ำ โดยในกลุ่มที่ 1 จะสัมพันธ์กับ คลอโรฟิลล์ เอ ค่าความเป็นด่างและสารแขวนลอย มีทั้งหมด 8 ชนิด ได้แก่ ปลาไส้ตันตาขาว ปลาสร้อยปีกแคง ปลาบู่ใส ปลาแป้นแก้ว ปลาถั่วงอก ปลาสร้อยหลอด ปลาชิวหลังแดง และ ปลากระทุงเหว กลุ่มที่ 2 มีความสัมพันธ์แบบแปรผันตรงกับ ค่าแอมโมเนียมอิออน ปริมาณ ออกซิเจนละลายในน้ำ และค่าฟอสฟอรัส มีทั้งหมด 12 ชนิด ได้แก่ ปลานิล ปลาหมัด ปลาไหล ปลาตะเพียนทราย ปลากระสูบขีด ปลาหมอช้างเหยียบ ปลาอึด(Lepidocephalichthys furcatus) ปลาไส้ตันตาแดง ปลาซิวหางกรรไกร ปลาสลาด ปลาดุมชี และปลาหลดแคระ สำหรับในกลุ่มที่ 3 และ 4 จะอยู่ภายใด้อิทธิพลของการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของแหล่งน้ำเป็นหลัก กล่าวคือ สำหรับกลุ่มที่ 3 มีความสัมพันธ์กับความลึกของน้ำ และพื้นที่รับน้ำของอ่งเก็บน้ำ มีทั้งหมด ร ชนิด ได้แก่ ปลากริมควาย ปลากระดี่หม้อ ปลาซิวหางแดง ปลาซิวเจ้าฟ้า ปลาบู่ทราย ปลาท้องพลุ ปลาหน้า หมอง และ ปลาชะโอน และกลุ่มที่ 4 มีความสัมพันธ์กับค่าปริมาณน้ำไหลเข้าอ่างเก็บน้ำ ความลึก ของน้ำ และปริมาณน้ำฝน มีทั้งหมด 6 ชนิด ได้แก่ ปลาชิวข้าวสาร ปลาซิวหนวดยาว ปลาชิวแก้ว ปลาอีด (Lepidocephalichthys hasseli) ปลาปักเป้าคำ และ ปลาช่อน ผลการศึกษาแบบจำลองแหล่ง ที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม (Habilat Suitability Index Model) และการประเมินพื้นที่เหมาะสมสำหรับ การอยู่อาศัย (Habitat Units) ของประชากรปลา พบว่าปัจจัยที่มีผลต่อความชุกชุมของปลาอย่างมี นัยสำคัญคือ ความลึกของน้ำ ความเหมาะสมของแหล่งอาศัยของปลาส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นที่บริเวณ ความลึกน้ำอยู่ระหว่าง 0.50-1.5 เมตร คำสำคัญ: ความหลากหลายทางชีวภาพ การจัดการแบบการมีส่วนร่วม พื้นที่ชุ่มน้ำ
บทคัดย่อ (EN): Biological diversity, habitat suitability, biology of dominant fish species and socio - economical aspect of Lam Pai Mat wetland in Buriram Province, Thailand were studied in dimensions of season and areas during July 2009 - June 2010. The research was conducted in 12 stations within 3 zones (i.e. upstream, midstream and downstream) during 4 hydrological seasons there were dry (December - February), 1" transition (March - May), rainy (June - August) and 2" transition (September - November). The information obtained was fundamentals for management of fishery resources and conservative areas in small wetland. In this study, 15 families and 32 species of fishes were found. The Cyprinidae family was the most fish observed with 13 species, followed by Belontidae family with 4 species, and Mastacembelidae and Nandidae families of which each had two species. The rests 11 fish families, individually, had one species. The most three abundance species were Spotted shark (Hampala macrolepidota), Sand goby (Oxyeleotris marmorata) and Freshwater garfish (Xenentodon cancila) respectively, whilst the three most frequently found fish were Spotted shark, Freshwater garfish (89.50% for both fishes) and Striped snake-head fish (Channa striata) (72.92 %). Results of the study in configuration of fish assemblage can be categorized into 3 groups. The fishes of the first group can be found in the dry season at the upstream zone, and in the 1" transition season they were found throughout the reservoir. Fish in this group consisted of Minnow (Esomus metallicus), Spotted spiny eel (Macrognathus siamensis), Redtailed rasbora (Rasbora borapetensis), Moonlight gourami (Trichogaster microlepis), Croaking gourami (Trichopsis vittatus) and Croaking gourami (Rasbora spilocerca). The second group can be found throughout the reservoir in all hydrological seasons, this group consisted of Climbing perch (Anabas testudinius), Minnow (Clupeiththys aesarnensis), Gunthers walking cattish (Clarias macrocephalus x Clarias gariepinus), Indian River Barb (Cyclocheilichthys apogon), Spotted shark (Hampala dispar), Barb (Henicorhynchus ornatipinnis), Swamp eel (Monoterus albus), Spotted puffer (Monotreta fangi), Asiatic Knife fish (Notopterus notopterus), Butter catfish (Ompok bimaculatus), Nile Tilapia (Oreochromis niloticus), Freshwater garfish and Striped tiger nandid (Pristolepis fasciata). The fishes in the third group can be found at both upstream and midstream in all hydrological seasons. However, they were not found at the downstream. Fish in this group consisted of Common silver barb (Barbonysmus gonionotus), Lin robust labeo (Osteochilus lini), Siamese glassfish (Parambassis siamensis) and Three-spot gourami (Trichogaster tricopterus). There were 18 families and 34 species of fish larvae and small-size fish found in the study, belong to Cyprinidae family which was the most abundance (14 species), Osphronemidae family (3 species), Cobitidae and Nandidae families (2 species each), meanwhile the rest 14 families had one species of each. The three most abundant species were Rasbora spilocerca, Trichopsis schalleri and Parachela oxygastroides respectively. The three most frequently found fish during the sampling were Rasbora spilocerca, Rasbora borapetensis and Parambassis siamensis. However, the species richness and abundance peaked in the upstream station (U10) during the dry season. Meanwhile, the lowest in species richness and abundance were observed in the midstream station (M4) during the transition of rainy to dry seasons and the downstream stations during the dry season, respectively. Upon the variance analysis, it was found that the species richness and abundance among surveys (season * station) were not statistical different. The study on natural food in the Lam Pai Mat wetland found phytoplankton of 3 divisions 41 genus, in which the Division Chlorophyta was the most abundant with 19 genus. Meanwhile, zooplanktons of 3 phylum and 19 genus, of which phylum Protozoa was the most dominant with 9 genus. There were 5 classes, 22 families and 35 species of benthic animal. Most of them are in class Insecta with 15 genus. There were 28 species of aquatic plant and the most abundance is the monocotyledon of which were 15 species. Analyzing the influence water quality and environmental factors of reservoir on assemblage of fish larvae and small fish, it was found that fishes of the first and second groups were highly correlated with water quality parameters. The first group correlated with Chlorophyll a, pH and suspended solid. There were 8 species in this group including Cyclocheilichthys armatus, Henicorhynchus ornatipinnis, Gobiopterus chuno, Parambassis siamensis, Sundasalanr mekongensis, Henicorhynchus lobatus, Rasbora rubodorsalis and Xenentodon canciloides The second group fishes had a high correlation with ammonium ion, dissolved oxygen and phosphorus. There were 12 fish species in this group including Oreochromis niloticus, Trichopsis schalleri, Monopterus albus, Puntius brevis, Hampala dispar, Pristolepis fasciata, Lepidocephalichthys furcatus, Cyclocheilichthys apogon, Rasbora spilocerca, Notopterus notopterus, Nandus oxyrynchus and Chaudhuria caudate. Fishes in 3" and 4" groups principally were under intluences of physical changes of reservoir. The 3" group showed a positive correlation with water level and basin area of the reservoir. There were 8 species in this group including Trichopsis vittatus, Trichogaster tricopterus, Rasbora borapetensis, Amblypharyngodon chulabhornae, Oxyeleotris marmorata, Parachela oxygastroides, Osteochilus lini and Ompok bimaculatus. Fishes in the 4" group showed a positive correlation with the quantity of influent water into the reservoir, water depth, and rainfalls. There were 6 species in the 4" group including Oryzias minutillus, Esomus metallicus, Chupeiththys sarnensis, Lepidocephalichthys hasselti, Monotrete conchichinensis and Channa striata. Results of study on Habitat Suitability Index Model and evaluations of Habitat Units indicate that factors significantly affecting abundance of fish are the water depth. The habitat suitability evidently were likely at the water depth of 0.50-1.50 m Keywords : Biodiversity co-management wetland
บทคัดย่อ: ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN): th
เผยแพร่โดย: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
คำสำคัญ: ชุมชน
คำสำคัญ (EN): Community
เจ้าของลิขสิทธิ์: ฐานข้อมูล NRMS
หากไม่พบเอกสารฉบับเต็ม (Full Text) โปรดติดต่อหน่วยงานเจ้าของข้อมูล

การอ้างอิง

สำเนาว์ เสาวกูล. "ความหลากหลายทางชีวภาพ ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่กระจายของประชากรปลาและการจัดการแบบการมีส่วนร่วมในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศFish Diversity and Effecting Factors on Fish Distributions and co-management in Lam Pai Mat wetland". มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน. 2556

สำเนาว์ เสาวกูล. "ความหลากหลายทางชีวภาพ ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่กระจายของประชากรปลาและการจัดการแบบการมีส่วนร่วมในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศFish Diversity and Effecting Factors on Fish Distributions and co-management in Lam Pai Mat wetland". มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน. 2556. Print.



TARR Wordcloud:
ความหลากหลายทางชีวภาพ ปัจจัยที่มีผลต่อการแพร่กระจายของประชากรปลาและการจัดการแบบการมีส่วนร่วมในพื้นที่ชุ่มน้ำลำปลายมาศ
สำเนาว์ เสาวกูล
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
30 กันยายน 2556
การพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการบริหารจัดการน้ำในพื้นที่รับน้ำโครงการส่งน้ำ และบำรุงรักษาแม่แฝก-แม่งัด (ฝ่ายส่งน้ำและบำรุงรักษาที่ 2) การศึกษาการแพร่กระจายของปลิงทะเล พื้นที่ชายฝั่งจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ การศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของนกในพื้นที่ชุ่มน้ำหนองเล็งทรายจังหวัดพะเยา การพัฒนาแหล่งเรียนรู้ความหลากหลายทางชีวภาพของปลา ชุมชนบ้านห้วยเจริญ อำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์ ที่เอื้อต่อการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ การสำรวจประชากรปลาในทะเลน้อย จังหวัดพัทลุง บทเรียนการจัดการภัยพิบัติด้านน้ำและการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำในระดับพื้นที่ของชุมชนในลุ่มน้ำปิง วัง ยม น่าน และเจ้าพระยาตอนบน ความหลากหลายทางชีวภาพของทรัพยากรประมงและการจัดการแบบการ มีส่วนร่วมในพื้นที่ชุ่มน้ำอ่างเก็บน้ำห้วยตลาดและอ่างเก็บน้ำสนามบินเก่า การประเมินสถานภาพทรัพยากรประมง เศรษฐกิจสังคม และการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อการบริหารจัดการประมงแบบมีส่วนร่วมในพื้นที่ลุ่มน้ำบางปะกงและลุ่มน้ำปราจีนบุรี บทบาทของพืชในพื้นที่ชุ่มน้ำในการบำบัดน้ำเสีย ความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ชุ่มน้ำ จังหวัดชัยนาท
คัดลอก URL
กระทู้ของฉัน
ผลการสืบค้นทั้งหมด โพสต์     เรียงลำดับจาก
พัฒนาระบบโดยศูนย์ความรู้เฉพาะด้านวิศวกรรมความรู้และวิศวกรรมภาษาDeveloped by Center of Excellence for Unified Knowledge and Language Engineering
สนับสนุนโดยสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน)Supported by the Agricultural Research Development Agency (Public Organization)
แบบสำรวจความพึงพอใจQuestionair