1. มหาวิทยาลัยขอนแก่น

 การตอบสนอง และการปรับตัวของข้าวต่อสภาวะแล้ง ดินเค็ม และอุณหภูมิสูง<-span><-b>
        <-span>สภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปและลักษณะทางธรณีวิทยาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือทำให้ข้าวต้องประสบกับสภาวะเครียดสำคัญ <-span>3 อย่าง คือ ความแห้งแล้ง ดินเค็ม และอุณหภูมิสูง ส่งผลให้ผลผลิตข้าวในภูมิภาคนี้ต่ำกว่าในภาคอื่นๆ ของประเทศ แนวทางการเพิ่มผลผลิตของข้าวคือการปรับปรุงพันธุ์ข้าวให้ทนต่อสภาวะเครียดต่างๆ ซึ่งการศึกษาวิจัยที่นำไปสู่ความเข้าใจในเรื่องการตอบสนองและกลไกการปรับตัวในระดับชีววิทยาโมเลกุล ชีวเคมี และสรีรวิทยาของข้าวต่อสภาวะแล้ง ดินเค็ม และอุณหภูมิสูง เป็นองค์ความรู้ที่สำคัญที่เป็นประโยชน์สำหรับการปรับปรุงพันธุ์ข้าวให้ทนทานต่อสภาวะเครียดต่างๆ แผนงานวิจัยนี้เป็นโครงการต่อเนื่อง <-span>3 ปี ประกอบด้วย <-span>5 โครงการย่อย <-span><-span>โดย<-span>โครงการที่ <-span>1 ได้ทำการศึกษาสูตรอาหารที่เหมาะสมในการชักนำให้เกิดแคลลัสและส่งเสริมการเจริญของแคลลัสจากเมล็ดข้าวเหนียวพันธุ์ กข<-span>6 และข้าวเจ้าหอมพิษณุโลก<-span><-span> <-span>1 และสูตรอาหารผสมสารชักนำให้เกิดสภาวะแล้งเพื่อชักนำให้เกิดการแปรปรวนของเซลล์ในแคลลัส เพื่อชักนำให้แคลลัสทนแล้งเจริญเป็นต้นใหม่ต่อไป ด้านการปรับปรุงพันธุ์โดยวิธีผสมกลับ ดำเนินการโดยโครงการที่ <-span>5 ได้ทำการพัฒนาประชากรคู่ผสม <-span>RD6 (NILs) x Pokkali โดยวิธีผสมกลับและใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยในการคัดเลือกลักษณะความทนเค็ม และความต้านทานต่อโรคไหม้ ได้พัฒนาพันธุ์ถึงชั่วรุ่น <-span>BC_{2<-sub>F1<-sub> และได้คัดเลือกสายพันธุ์ที่มีความทนเค็มและต้านทานต่อโรคไหม้ได้จำนวน <-span>3 สายพันธุ์ ซึ่งจะได้นำไปผสมกลับเข้าสู่พันธุ์ผู้รับเพื่อพัฒนาพันธุ์ชั่วรุ่นต่อไป ในด้านการสร้างองค์ความรู้ โครงการที่ <-span>2 ได้ศึกษาผลของความเครียดแล้งต่อการเจริญและลักษณะทางสรีรวิทยาของข้าวขาวดอกมะลิ <-span>105 และศึกษาผลของการใช้สารควบคุมการเจริญกลุ่มโพลีเอมีนในการเพิ่มความสามารถทนแล้ง พบว่า สารสเปอร์มีนช่วยส่งเสริมความสามารถในการทนแล้งได้ดีที่สุด โดยช่วยส่งเสริมการเจริญ ชักนำให้พืชสะสมน้ำตาลซูโครส กลูโคส และแป้งได้มากขึ้น สอดคล้องกับระดับการแสดงออกของยีน <-span>sucrose phosphate synthase<-i> (SPS1<-i>) ที่เพิ่มสูงขึ้น นอกจากนี้โครงการที่ <-span>4 ได้ทำการศึกษาผลของการให้ต้นกล้าข้าวขาวดอกมะลิ <-span>105 ได้รับความร้อน <-span>3 ระดับ คือ <-span>35, 40 และ <-span>45 องศาเซลเซียส เป็นเวลา <-span>2 ชั่วโมงก่อนนำออกมาให้ได้รับอุณหภูมิปกติ แล้วทำการเก็บตัวอย่างข้าวทุกๆ <-span>2 ชั่วโมง พบว่า ที่อุณหภูมิ <-span>35 และ <-span>40 องศาเซลเซียสข้าวสามารถฟื้นตัวได้ แต่ที่ <-span>45 องศาเซลเซียสข้าวไม่สามารถฟื้นตัวได้ เนื่องจากเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นเมมเบรนถูกทำลายมากขึ้น มีการสะสมกรดอะมิโนโพรลีนมากขึ้น และมีกิจกรรมของเอนไซม์ต้านออกซิเดชันเพิ่มขึ้น โดยใบและรากมีแบบแผนการตอบสนองต่อความร้อนแตกต่างกัน ส่วนโครงการที่ <-span>3 มีวัตถุประสงค์เพื่อหาตัวบ่งชี้ทางสรีรวิทยาและชีวเคมีที่ใช้คัดเลือกข้าวทนเค็มและทนแล้ง ในปีแรกจึงทำการคัดเลือกพันธุ์จากข้าว <-span>2 กลุ่ม กลุ่มแรกเป็นข้าวขาวดอกมะลิ <-span>105 ที่ได้รับยีนทนแล้งจากโครโมโซมที่ <-span>8 ของข้าวทนแล้งจำนวน <-span>37 สายพันธุ์ กลุ่มที่สองเป็นข้าวพื้นเมืองจำนวน <-span>40 พันธุ์ คัดเลือกได้พันธุ์ที่มีคุณสมบัติทนทั้งเค็มและแล้ง ทนเค็มไม่ทนแล้ง ทนแล้งไม่ทนเค็ม และอ่อนแอต่อความเครียดทั้งสองอย่างเพื่อใช้ในการศึกษาในปีต่อไป <-span><-span><-p>}

<-o-p><-span><-p>