คลังข้อมูลการวิจัยการเกษตรไทย

ผู้แต่ง รศ.ดร.บัญจรัตน์ โจลานันท์

เผยแพร่โดย

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา

เผยแพร่เมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2561

หน่วยงาน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา

งานวิจัยที่แนะนำ การวิจัยเชิงปฏิบัติการชลประทานน้ำหยดแบบมีส่วนร่วมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำ: กรณีศึกษาพื้นที่ภัยแล้งเทศบาลตำบลออนใต้ จังหวัดเชียงใหม่ ความถี่ อัตราและช่วงระยะเวลาการให้น้ำสำหรับอ้อยในเขตชลประทานภาคกลาง การบรรเทาวอเตอร์ฟุตพริ้นท์และปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้น้ำในการผลิตข้าวไทย การศึกษาทัศนคติของเกษตรกรที่มีต่อโครงการประกันภัยพืชผลจากภัยแล้ง โดยใช้ดัชนีน้ำฝนสำหรับการผลิตข้าว ปีการผลิต 2554 อำเภอจังหาร จังหวัดร้อยเอ็ด ศึกษาประสิทธิภาพการใช้น้ำและผลผลิตของถั่วแปะยีภายใต้ระบบการปลูกพืชตามแนวระดับบนพื้นที่ลาดชันในจังหวัดเชียงใหม่ การจัดการสวนยางที่ประสบภัยแล้งในพื้นที่มูลนิธิชัยพัฒนา อ.เลิงนกทา จ.ยโสธร กลยุทธ์การบริหารจัดการธุรกิจการท่องเที่ยวโดยชุมชนบนพื้นที่สูงในจังหวัดเชียงใหม่ ปัจจัยที่มีผลต่อการได้รับการรับรองการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีของเกษตร ผู้ปลูกข้าวในอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ โครงการพัฒนาแบบจำลองทางคณิตศาสตร์และระบบสนับสนุนการตัดสินใจ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการน้ำในสภาวะวิกฤติ กระบวนการเรียนรู้เพื่อพัฒนาศักยภาพการจัดการเศรษฐกิจเชิงสร้างสรรค์ วิสาหกิจชุมชน อาเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่.

คัดลอก URL

ชื่อเรื่อง:	การวิจัยเชิงปฏิบัติการชลประทานน้ำหยดแบบมีส่วนร่วมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำ: กรณีศึกษาพื้นที่ภัยแล้งเทศบาลตำบลออนใต้ จังหวัดเชียงใหม่
ชื่อเรื่อง (EN):	Participatory Action Research on Drip Irrigation for Increasing the Water Use Efficiency: A Case Study of Drought Area in Tambon On-tai Municipality, Chiangmai Province
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ:	รศ.ดร.บัญจรัตน์ โจลานันท์
บทคัดย่อ:	สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) หรือ สวก. ได้สนับสนุนทุนวิจัยโครงการ “การวิจัยเชิงปฏิบัติการชลประทานน้ำหยดแบบมีส่วนร่วมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำ: กรณีศึกษาพื้นที่ภัยแล้งเทศบาลตำบลออนใต้ จังหวัดเชียงใหม่” แก่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา โดย รศ.ดร. บัญจรัตน์ โจลานันท์ เป็นหัวหน้าโครงการ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) จัดการความรู้และประยุกต์ใช้ชลประทานน้ำหยดเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำให้แก่เกษตรกรออนใต้ 2) ประเมินประสิทธิผลการปรับใช้เทคโนโลยีชลประทานน้ำหยดของชุมชนเกษตรกรออนใต้ และ 3) ขยายผลการวิจัยและเสริมสร้างความสามารถการรับมือต่อภัยแล้งให้แก่ชุมชนเกษตรกรเทศบาลตำบลออนใต้ จังหวัดเชียงใหม่ จากการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลของระบบการให้น้ำระหว่างวิธีการให้น้ำแบบชลประทานน้ำหยด (แบบเทปน้ำหยด) กับวิธีการให้น้ำแบบร่องคูเล็ก (วิธีดั้งเดิมของเกษตรกร) ในการทดลองปลูกพริกระดับแปลงสาธิตของเกษตรกรต้นแบบ บ้านแม่ผาแหน หมู่ 6 เทศบาลตำบลออนใต้ อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ พบว่าปัจจัยและองค์ประกอบที่สำคัญต่อความสำเร็จของการประยุกต์ใช้ความรู้ระบบชลประทานน้ำหยดผ่านการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ได้แก่ 1) ประเด็นหรือปัญหาจริงที่ชุมชนต้องการแก้ไขอย่างเร่งด่วน 2) การนำองค์ความรู้ที่ดีและเหมาะสมมาปรับใช้ 3) การมีผู้นำและกลุ่มเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม 4) การมีแนวปฏิบัติและกระบวนการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการพัฒนาทักษะและขีดความสามารถของเกษตรกรอย่างต่อเนื่อง 5) การสร้างเครือข่ายความร่วมมือทั้งภายในและภายนอกชุมชน และ 6) การจัดการข้อมูลและแหล่งเรียนรู้อย่างเป็นระบบ ด้านประสิทธิผลการประยุกต์ใช้ระบบชลประทานน้ำหยด พบว่าปริมาณการใช้น้ำของระบบเทปน้ำหยด (400 ต้น) มีค่าเฉลี่ย 308±56.37 ลิตร/เดือน หรือคิดเป็นอัตราการใช้น้ำเฉลี่ยต่อต้น (พริก) อยู่ในช่วง 0.59-0.79 ลิตร/ต้น/เดือน ตามลำดับ ขณะที่ปริมาณการใช้น้ำของระบบร่องคูเล็ก (400 ต้น) มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 908.8±108.2 ลิตร/เดือน หรือคิดเป็นอัตราการใช้น้ำเฉลี่ยต่อต้น (พริก) อยู่ในช่วง 1.62-2.72 ลิตร/ต้น/เดือน วิธีการให้น้ำแบบเทปน้ำหยดส่งผลให้ความสูงของต้นพริกและจำนวนใบพริกต่อต้น มีค่าสูงกว่าวิธีการให้น้ำแบบร่องคูเล็กประมาณ ร้อยละ 25.15 และ ร้อยละ 121.10 ตามลำดับ และแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (P<0.05) ด้านผลผลิตพริก พบว่าวิธีการให้น้ำแบบเทปน้ำหยดให้ผลผลิตพริก (นอกฤดู) สูงกว่าวิธีการให้น้ำแบบร่องคูเล็กเฉลี่ย 2.3 เท่า เกษตรกรสามารถจำหน่ายได้ราคาอยู่ในช่วง 100-120 บาท/กิโลกรัม ต้นทุนการผลิตเฉลี่ยในรอบ 2 ปี ของการให้น้ำแบบเทปน้ำหยด เท่ากับ 12.65 บาท/กิโลกรัม ส่วนการให้น้ำแบบร่องคูเล็ก เท่ากับ 23.10 บาท/กิโลกรัม ระยะเวลาในการคืนทุนของการให้น้ำแบบเทปน้ำหยดเฉลี่ย 0.19 ปี ส่วนการให้น้ำแบบร่องคูเล็กเฉลี่ย 0.35 ปี ปัจจุบัน มีการขยายผลครอบคลุมพื้นที่ตำบลออนใต้จำนวน 8 หมู่บ้าน (หมู่1,4,5,6,7,8,9, และหมู่ 10) และจากการติดตามการขยายผลของเกษตรกรจำนวน 6 ราย พบว่าประเด็นสำคัญที่เกษตรกรพึงพอใจนอกจากการประหยัดน้ำ ได้แก่ การประหยัดแรงงาน การผ่อนแรงเกษตรกรผู้สูงอายุ การประหยัดเวลา การสร้างรายได้เสริม และการปลูกพืชผักปลอดสารสำหรับการบริโภคได้ทุกฤดู เป็นต้น ประโยชน์ที่จะได้รับของโครงการนี้คือ ได้องค์ความรู้และพื้นที่ต้นแบบการประยุกต์ใช้ชลประทานน้ำหยดทางการเกษตรในพื้นที่ภัยแล้งของเทศบาลตำบลออนใต้ อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ และได้คู่มือการจัดการความรู้ชลประทานน้ำหยดเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำของเกษตรกรออนใต้
บทคัดย่อ:	ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN):	th
เผยแพร่โดย:	มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา
คำสำคัญ:	การมีส่วนร่วม ชลประทานน้ำหยด ภัยแล้ง ประสิทธิภาพการใช้น้ำ
คำสำคัญ (EN):	Water Use Efficiency
เจ้าของลิขสิทธิ์:	สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร
ข้อมูลทรัพยสินทางปัญญา
ประเภทIP	ลิขสิทธิ์
รายชื่อสิ่งประดิษฐ์	คู่มือการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำโดยระบบเทปน้ำหยดเพื่อการเกษตรชุมชนออนใต้
เลขที่คำขอ	372505
วันที่ยื่นคำขอ	2018-12-28 12:00:00
เลขที่ประกาศ
วันที่จดทะเบียน	2019-01-03 12:00:00
เลขที่จดทะเบียน	ว.42132
วันที่ประกาศ
สถานะปัจจุบัน	เชิงสาธารณะ