| บทคัดย่อ: |
การศึกษาประสิทธิภาพชุดตรวจดินภาคสนามกรมพัฒนาที่ดินสำหรับดินภาคสนามกรมพัฒนาที่ดินสำหรับคำแนะนำปุ๋ยสำหรับปลูกข้าวในจังหวัดเชียงใหม่ ดำเนินการในพื้นที่ บ้านบวก หมู่ 4 ต.หนองแก๋ว อ.หางดง จ.เชียงใหม่ เมื่อปี พ.ศ. 2556-2558 บริเวณพิกัด E492922 N2063569 ในกลุ่มชุดดินที่ 5 ชุดดินหางดง โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวทางการใช้ ชุดตรวจสอบดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดิน (LDD Soil Test Kit) ที่เหมาะสมสำหรับใช้ประเมินอัตราการใส่ปุ๋ยสำหรับการปลูกข้าว โดยในปี 2556-2557 วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block จำนวน 4 ซ้ำ ปลูกข้าวพันธุ์ กข.6 ต้นเตี้ย เป็นพืชทดลอง มี 6 วิธีการ คือ ไม่ใส่ปุ๋ยทุกชนิด (T1) ใส่ปุ๋ยตามวิธีการและอัตราที่เกษตรกรเคยปฏิบัติ (T2) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร (T3) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้ปริมาณการดูดใช้ไนโตรเจนของพืชร่วมกับการปลดปล่อยไนโตรเจนจากอินทรียวัตถุในดิน และประสิทธิภาพการดูดใช้ไนโตรเจนของพืชที่ 50 เปอร์เซ็นต์ และค่าวิกฤตของฟอสฟอรัสในดินที่ 10 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และค่าวิกฤตโพแทสเซียมในดิน 80 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม เป็นเกณฑ์ (T4) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้ปริมาณการดูดใช้ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมของพืช ร่วมกับการชดเชยปริมาณธาตุอาหารที่สูญเสียจากกระบวนการชะล้างของดินคิดเป็นปริมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ของการดูดใช้ของพืชเป็นเกณฑ์ (T5) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้คำแนะนำของสำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการ-พัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน (T6) และในปี 2558 เปลี่ยนเป็นปลูกข้าว พันธุ์สันป่าตอง 1 และเปลี่ยนวิธีการทดลองใน T5 และ T6 ดังนี้ ปุ๋ยอัตราแนะนำสูงสุดของกรมวิชาการเกษตร (T5) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินจากชุดตรวจสอบดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดิน (LDD Soil Test Kit) โดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร (T6) ผลการทดลองพบว่า ปี 2556 ทุกวิธีการข้าว ไม่มีผลทำให้ ข้าวพันธุ์ กข 6 ต้นเตี้ย ให้ผลผลิตแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ โดยให้ผลผลิตอยู่ในช่วง 710.25 – 937.00 กิโลกรัมต่อไร่ และแต่ละอัตราปุ๋ยให้ผลผลิตไม่แตกต่างจากการไม่ใส่ปุ๋ยในทางสถิติ แต่การใส่ปุ๋ยเคมีทุกอัตราทำให้สีใบข้าวเข้มขึ้นและเพิ่มน้ำหนักแห้งของฟางข้าวได้ น้ำหนักแห้งของส่วนเหนือดินทั้งหมดเพิ่มขึ้น และแตกต่างจากการไม่ใส่ปุ๋ยเคมีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สำหรับลักษณะการตอบสนองของข้าวต่อการใส่ปุ๋ยวิธีการ T3 และ วิธีการ T6 คล้ายคลึงกัน และโดยส่วนใหญ่ ทั้ง 2 อัตรา ไม่แตกต่างจาการให้ปุ๋ยวิธีการ T4 การใส่ปุ๋ยวิธีการ T5 แม้ว่าจะเป็นอัตราที่ทำให้ต้นข้าวมีผลผลิตสูง การดูดใช้ไนโตรเจน และโพแทสเซียมของส่วนเหนือดินทั้งหมดที่สูงที่สุด แต่ไม่แตกต่างจากวิธีการ T3 และวิธีการ T6 การใส่ปุ๋ยเคมีทุกอัตราไม่มีผลทำให้สมบัติของดินหลังการเก็บเกี่ยวต่างจากการไม่ใส่ปุ๋ยในทางสถิติ ปี 2557 ข้าวที่ไม่ใส่ปุ๋ยเคมีให้ผลผลิต 507.84 กิโลกรัมต่อไร่ แต่เมื่อใส่ปุ๋ยเคมี พบว่า วิธีการ T3 (10.25 กิโลกรัม N/ไร่, 0.75 กิโลกรัม P2O5/ไร่, 3.75 กิโลกรัม K2O/ไร่) วิธีการ T5 (19.32 กิโลกรัม N/ไร่, 0 กิโลกรัม P2O5/ไร่, 0 กิโลกรัม K2O/ไร่) ทำให้ข้าวมีผลผลิตสูงกว่าการไม่ใส่ปุ๋ยเคมี 24 เปอร์เซ็นต์ ทั้งสองวิธีการมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในทางสถิติ แต่ไม่ต่างจากการใส่ปุ๋ยวิธีการ T4 (6.60 กิโลกรัม N/ไร่, 0 กิโลกรัม P2O5/ไร่, 5.61 กิโลกรัม K2O/ไร่) และวิธีการ T6 (10 กิโลกรัม N/ไร่, 2 กิโลกรัม P2O5, 3.5 กิโลกรัม K2O/ไร่) ซึ่งให้ผลผลิตสูงกว่าการไม่ใส่ปุ๋ยเคมี 9 และ 14 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ สำหรับวิธีการ T4 และ T6 ไม่ทำให้ผลผลิตข้าวแตกต่างจากการใส่ปุ๋ยวิธีการเกษตรกร T2 (0.92 กิโลกรัม N/ไร่, 0 กิโลกรัม P2O5/ไร่, 2.74 กิโลกรัม K2O/ไร่) และการไม่ใส่ปุ๋ยเคมีในทางสถิติ การใส่ปุ๋ยวิธีการ T5 เป็นปัจจัยที่ส่งเสริมให้ต้นข้าวมีความสูง จำนวนต้นต่อกอ และสีใบ ตลอดจนการสะสมไนโตรเจนของส่วนเหนือดินดีที่สุด และแตกต่างจากการไม่ใส่ปุ๋ยเคมีอย่างมีนัยสำคัญ สำหรับลักษณะการตอบสนองของข้าวต่ออัตราปุ๋ย วิธีการ T3 และ วิธีการ T6 ในด้านของความสูง สีใบ จำนวนต้นต่อกอ ผลผลิต น้ำหนักแห้งของส่วนเหนือดิน การสะสมธาตุอาหารหลัก มีความคล้ายคลึงกันเช่นเดียวกับที่พบในการทดลองในปีที่หนึ่ง ปี 2558 ข้าวพันธุ์สันป่าตอง1 ที่ปลูกโดยไม่ใช้ปุ๋ยเคมีให้ผลผลิต 1,046.70 กิโลกรัม/ไร่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตราต่างๆ ได้แก่ วิธีการ T2 ( 4.13 กก.N/ไร่, 1.84 กก.P2O5/ไร่, 1.8 กก. K2O/ไร่) วิธีการ T3 (6 กก.N/ไร่, 0 กก.P2O5 /ไร่, 0 กก.K2O/ไร่) วิธีการ T4 (8.56 กก.N/ไร่, 0 กก.P2O5/ไร่, 0 กก.K2O/ไร่) วิธีการ T5 (18 กก.N/ไร่, 6 กก.P2O5/ไร่, 6 กก.K2O/ไร่) ซึ่งเป็นอัตราสูงสุดตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร และ วิธีการ T6 (6 กก.N/ไร่, 0 กก.P2O5/ไร่, และ 6 กก.K2O/ไร่) เป็นอัตราการใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินจากชุดตรวจสอบดินภาคสนามโดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร ไม่ทำให้ข้าวมีผลผลิตแตกต่างจากการไม่ใส่ปุ๋ย ให้ผลผลิตอยู่ในช่วงตั้งแต่ 1,039.10-1,120.40 กก./ไร่ การใส่ปุ๋ยวิธีการที่ 3, 4 และ 6 ให้ผลผลิตสูงกว่าวิธีการ T2 ประมาณ 1, 2 และ 5 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ แต่วิธีการที่ 5 ให้ผลผลิตต่ำกว่าวิธีการที่ 2 ประมาณ 3 เปอร์เซ็นต์ และการใส่ปุ๋ยอัตรานี้มีผลทำให้ข้าวมีการสะสมไนโตรเจนในฟางข้าวสูงกว่าการใส่ปุ๋ยวิธีการอื่นอย่างมีนัยสำคัญ ลักษณะการตอบสนองของข้าว พันธุ์สันป่าตอง 1 ต่อการใส่ปุ๋ยวิธีการ T3 และ T6 มีความคล้ายคลึงกัน ในทุกข้อมูลที่บันทึก
จากข้อมูลด้านการสะสมโพแทสเซียมของส่วนเหนือดินของ ข้าวพันธุ์ กข 6 ต้นเตี้ย และข้าวพันธุ์สันป่าตอง 1 ที่ได้จากการทดลองทั้งสามปี ทำให้เห็นว่า ข้าวพันธุ์ กข 6 ต้นเตี้ย ที่ไม่ได้รับการใส่ปุ๋ยโพแทสเซียม มีการสะสมโพแทสเซียมในส่วนเหนือดินทั้งหมดในช่วง 8.56–23.24 กก.K/ ไร่ ในขณะที่ข้าวพันธุ์สันป่าตอง 1 ที่ไม่ได้รับการใส่ปุ๋ยโพแทสเซียม มีการสะสมโพแทสเซียมในส่วนเหนือดินประมาณ 29 กก.K/ ไร่ โดยที่โพแทสเซียมส่วนใหญ่มีการสะสมอยู่ที่ฟางข้าว และอัตราการใช้ปุ๋ยโพแทสเซียมตามคำแนะนำ ไม่ได้สอดคล้องกับปริมาณการดูดใช้โพแทสเซียมของต้นข้าว ดังนั้นการใช้ปุ๋ยเคมีสำหรับการปลูกข้าว ซึ่งมีอัตราการใส่โพแทสเซียมน้อย อาจมีผลทำให้ปริมาณโพแทสเซียมในดินลดต่ำลงในระยะยาว ดังนั้น วิธีการ T3 และ T6 ให้ผลสอดคล้องกัน ชี้ให้เห็นว่าจะมีความเป็นไปได้ที่จะใช้ค่าวิเคราะห์ดินจากชุดตรวจสอบดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดิน ร่วมกับหลักเกณฑ์ในการกำหนดอัตราปุ๋ยตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตรในการให้คำแนะนำปุ๋ยสำหรับการปลูกข้าว |
| บทคัดย่อ (EN): |
The efficiencies of Land Development Department soil testing kit for chemical fertilizer recommendation was tasted during 2013 – 2016 in order to find out how to use the soil analysis data form soil testing kit to estimate the suitable rates of chemical fertilizer application for rice. The studies were conducted in BanBuak Moo 4, Nong Kae, HangDong, ChiangMai at the coordinates E492922 N2063569 in Hangdong Soil Series : Soil group No.5. The experiment using randomized complete block design (RCBD) with 6 treatments and 4 replications.
The fertilizer rates for rice used were use follows,
Tr.1 control without chemical fertilizer application,
Tr.2 farmer rate,
Tr.3 recommended rate of Department of Agriculture (DOA) or Rice Department (RD),
Tr.4 application rate of N depending on N released from soil organic matter, N uptake of the tested crop at the expected yield and assuming that N fertilizer use efficiency of the tested crop was 50%, P and K application rates depending pre-plant soil analysis data and critical levels of available P and exchangeable K,
Tr.5 application rate of N depending on uptake of the tested crop at the expected yield and compensating N lost from leaching and run off 30% of N uptake, P and K application rates depending on P and K uptake of the tested crop at the expected yield, P and K lost from soil about 30% and pre-plant soil analysis data of available P and exchangeable K,
Tr.6 application rates N, P and K according to the recommendation of mobile unit, Land Development Department.
In 2013, It was found that all treatment were not different in statistically significant in the yield of RD6. The yield ranged from 710.25 to 937.00 kg per rai. And each fertilizer rate gave no different in statistically significant in the yield of fertilizer. However, the application of chemical fertilizers at all rates reduced the color of rice leaves and increased the dry weight of straw, dry weight of above ground all increased. For the response of rice to fertilizer, Tr3 method and Tr6 method were similar, and most of the two rates did not different in statistically significant from fertilizer application. Tr4 and Tr5 method fertilizer application, although the rate of early High yield Nitrogen uptake and the potassium of all above ground is the highest. However, it is not different from Tr3 and Tr6 methods. All chemical fertilizers do not have any effect on soil properties after harvesting, as compared to non-fertilizer application.
In 2014, Tr.1 rice without chemical fertilizer yields 507.84 kg / rai. T5 (19.32 kg N / rai, 0 kg P2O5 / rai, 0 kg K2O / rai, 0 kg / rai K2O / rai) was applied on T5 (19.32 kg N / rai, 0 kg P2O5 / rai, 0 kg K2O / rai). The results showed that T3 (10.25 kg N / rai, 0.75 kg P2O5 / rai,) Gave higher yield than non-chemical fertilizer (Tr.1) (24 percent). Both methods significantly differed statistically. Tr4 (6.60 kg N / rai, 0 kg P2O5 / rai, 5.61 kg K2O / rai) and T6 method (10 kg N / rai, 2 kg P2O5, 3.5 kg K2O / rai) the yields were higher than that of 9 and 14 percent, respectively. The Tr4 and Tr6 treatments did not produce any difference in the yield of the variety. T2 farmers (0.92 kg N / rai, 0 kg P2O5 / rai, 2.74 kg) K2O / rai) and no chemical fertilizers. Perfect T5 fertilization is a factor that promotes high yield. The number of shoots per leaf and leaf color, as well as the nitrogen accumulation of the best soil above. And different from the non-chemical fertilizer significantly. For the response of rice to fertilizer rates, Tr3 method and Tr6 method in terms of leaf height, number of stem per clump, dry weight of above ground Primary nutrient accumulation Similar to the one found in the previous year.
In 2015, Sanpatong 1 rice variety planted without chemical fertilizers yielded 1,046.70 kg / rai. The chemical fertilizer application rates were Tr2 (4.13 kg N / rai, 1.84 kg P2O5 / rai, 1.8 kg K2O / rai). T4 (8.56 kg N / rai, 0 kg P2O5 / rai, 0 kg K2O / rai) Tr5 (18 kg / rai, 0 kg K2O / Kg N / rai, 6 kg P2O5 / rai, 6 kg K2O / rai), the highest rate recommended by the Department of Agriculture and Tr6 (6 kg N / rai, 0 kg P2O5 / rai, And 6 kg K2O / rai). Soil test kit using the criteria of the Department of Agriculture. Rice does not produce any difference from fertilizer. Productivity ranged from Tr. 3, 4 and 6 gave higher yield than treatments T2 of 1, 2 and 5 percent, respectively. However, Tr.5 yielded 3 percent less than that of Tr.2. And this rate of fertilization resulted in higher nitrogen accumulation in rice straw than other methods of fertilization. The response of rice Sanpatong 1 variety for fertilizer application. Tr3 and Tr6 are similar. In all the recorded information
Based on the above information on potassium deposition of the upper soil of RD6 and Sanpatong 1, the results showed that RD6 was not fed with potassium fertilizer. Potassium deposition in all above ground was in the range of 8.56-23.24 kg K / rai, while that of Sanpatong 1 was not fed with potassium fertilizer. Potassium is deposited in the aboveground portion of about 29 kg K / rai, with most of the potassium accumulated in rice straw. And the rate of use of potassium fertilizer as recommended. Not consistent with the amount of potassium absorption of rice. Therefore, the use of chemical fertilizer for growing rice. Which has less insertion rate of potassium. Potassium content in the soil can be reduced in the long term. Therefore, T3 and T6 methods yield consistent results. It indicated that it would be possible to use the soil analysis values from Ldd soil test kits of the Land Development Department. Comply with the guidelines for determining fertilizer rates as instructed by the Department of Agriculture to provide fertilizer advice for planting rice. |
