สืบค้นงานวิจัย
การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยาอย่างยั่งยืน
วิพรพรรณ์ เนื่องเม็ก - มหาวิทยาลัยพะเยา
ชื่อเรื่อง: การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยาอย่างยั่งยืน
ชื่อเรื่อง (EN): Sustainable Fishery Resources Conservation and Utilization in Phayao Lake
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ: วิพรพรรณ์ เนื่องเม็ก
บทคัดย่อ: ชีววิทยาบางประการของปลาหมอเทศในกว๊านพะเยา ประกอบด้วยชีววิทยาการสืบพันธุ์ และนิสัยการกินอาหาร โดยดำเนินการวิจัยระหว่างเดือนสิงหาคม 2553 ถึง เตือนกรกฎาคม 2554 ผลการศึกษาพบว่าจากตัวอย่างปลาเพศเมีย จำนวน 56 ตัว ความยาวลำตัว 16.50 + 1.63 เซนติเมตร น้ำหนักลำตัว 102.86 + 38.32 กรัม มีความดกไข่ 5,955 + 3,106 ฟอง ค่าดัชนีความ สมบูรณ์เพศเท่ากับ 3.11 + 1.76 โดยมีค่าสูงสุดในเดือนมีนาคมและมีค่าต่ำสุดในเตือนตุลาดม มี อัตราส่วนเพศ 1 : : นิสัยการกินอาหารของปลาหมอเทศ พบว่าองค์ประกอบอาหารภายในกระเพาะ อาหารประกอบด้วยแพลงก์ตอนพืชเป็นส่วนใหญ่การศึกษาการเปลี่ยนแปลงคุณภาพน้ำและปัจจัยที่มีความเสี่ยงต่อการลดลงของทรัพยากร ประมงและการจัดทำแผนการจัดการความเสี่ยงของทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยาในพื้นที่ชุมชน 2 แห่ง บริเวณกว๊านพะเยา พบว่าปัจจัยหลักหรือแรงกดดันที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศในกว๊าน พะเยาบริเวณบ้านสันช้างหินมี 3 ปัจจัยหลัก คือ (1) ปัญหาจากการทำเกษตรกรรม (2) ปัญหาการ ปล่อยของเสียของชุมชน และ (3) การทำการประมง ส่วนบริเวณบ้านสันเวียงใหม่มี 4 ปัจจัยหลัก คือ (1) ปัญหาจากการทำเกษตรกรรม (2) ปัญหาจากอุตสาหกรรมชุมชน (3) ปัญหาการปล่อยของ เสียของชุมชน และ (4) การทำการประมง ปัญหาด้านคุณภาพน้ำของทั้งสองแห่งคือมีด่าบีโอดีและ ปริมาณฟอสฟอรัสรวมค่อนข้างสูงแสดงถึงการได้รับผลกระทบจากมลพิษชุมชน การเกษตร และ อุตสาหกรรมในชุมชน เมื่อทำการวิเคราะห์ด้วยโครงข่ายเบย์เซียนซึ่งประกอบด้วยตัวแปรอิสระ 25 ตัวแปรและตัวแปรตามได้แก่สถานภาพของทรัพยากรประมง พบว่าโอกาสที่ทรัพยากรประมงเสื่อม โทรมบริเวณบ้านสันช้างหินคิดเป็นร้อยละ 63.6 ส่วนบ้านสันเวียงใหม่คิดเป็นร้อยละ 65.7 ทั้งสอง แห่งมีความเสี่ยงในระดับปานกลาง เมื่อนำผลการวิเคราะห์มาจัดทำแผนการจัดการความเสี่ยง ได้มีการกำหนดแผนงาน 4 ด้าน คีอ แผนงานควบคุมและจัดการน้ำเสียจากชุมชน อุตสาหกรรมใน ท้องถิ่น และการทำการเกษตร แผนงานเพิ่มความสามารถเก็บกักน้ำในกว๊านพะเยาให้เพิ่มขึ้นและ เพิ่มพื้นที่แหล่งอาศัยของสัตว์ แผนงานการกำจัดวัชพืชหรือผักตบชวา และแผนงานด้านกฎหมาย และการสร้างจิตสำนึกการเก็บตัวอย่างปลานิลปกติในกว๊านพะเยา บริเวณบ้านสันกว๊าน บ้านสันหนองเหนียว และหน้ากว๊านพะเยา ระหว่างเตือนกุมภาพันธ์ 2553 - มกราคม 2554 คำนวณจำนวนตัวอย่างที่ เก็บโดยวิธี Straified random sampling ที่ระดับความเชื่อมั่น 95% และใช้ความซุกการพบเชื้อใน ปลานิลในจังหวัดพะเยาที่ 10% ทำกรแยกเชื้อ ทดสอบคุณสมบัติทางชีวเคมี และทดสอบความ ไวต่อยาต้านจุลซีพจำนวน 11 ชนิด ผลการศึกษาพบแอโรโมนาส ไฮโดรฟิลาในปลานิลปกติจาก กว๊านพะเยาทั้งหมด 12.78% จากตัวอย่างทั้งหมด 360 ตัวอย่าง โดยพบในบริเวณบ้านสันหนองเหนียว หน้ากว๊านพะเยา และบ้านสันกว๊าน 15.83%, 11.67% และ10.83% ตามลำดับ ซึ่งแต่ละ แหล่งเก็บพบเชื้อไม่แตกต่างกัน (P>0.05 และเมื่อศึกษาตามฤดูกาลพบว่า ฤดูหนาวพบเซื้อมาก ที่สุด (21.67%) รองลงมาเป็นฤดูฝน (12.50%) และฤดูร้อน (4.17%) ตามลำดับ ซึ่งแต่ละฤดูกาล พบเชื้อแตกต่างกัน (P<0.05) และเชื้อที่แยกได้มีความไวต่อยา Norfloxacin, Kanamycin และ Neomycin สูงที่สุด (100%) และมีความไวต่อย1 Sulfamethoxazole-Trimethoprim, Gentamicin, Oxytetracycline และ Tetracycline คิดเป็น 97.83%, 97.83%, 95.65% และ 95.65% ตามลำดับ แต่เชื้อที่แยกได้ทั้งหมดตื้อต่อยา Amoxyilinการวิเคราะห์พื้นที่หมาะสมในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างยั่งยืนในพื้นที่รอบกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา โดยการรวบรวมข้อมูลเชิงกายภาพและข้อมูลจากการสำรวจภายใต้ชุดโดรงการชื่อ "การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรสัตว์น้ำในกว๊านพะเยาอย่างยั่งยืน" จากการศึกษาได้นำ ปัจจัยต่างๆ 8 ปัจจัย 1 ประเภทการใช้ที่ดิน 2.1) แหล่งน้ำ และเส้นทางน้ำ 2.2) เส้นทางน้ำไหล ตลอดปี 3) ความสูง 4) ความลาดชัน 5) สักษณะเนื้อดิน 6) ระยะห่างจากถนน 7) ระยะห่างจาก ชุมชน และ 8) ขนาดพื้นที่ที่เหมาะสม มาทำการซ้อนทับโดยให้คะแนนและค่าน้ำหนักตามความ เหมาะสม และแบ่งช่วงคะแนนเป็น 3 ช่วง ตามศักยภาพการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ มาก ปานกลางและ ต่ำ ผลการวิเคราะห์ได้ผลลัพธ์คือพื้นที่ที่มีศักยภาพในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำต่ำมี 9,008 ไร่ หรือ ร้อยละ 4 ส่วนพื้นที่ที่มีศักยภาพในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำปานกลาง 107.945 ไร่ หรือร้อยละ 51 และพื้นที่มีศักยภาพในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำสูง 94,215 ไร่ หรือร้อยละ 45 รวมทั้งหมด 211,168 ไร่ การศึกษาความเป็นไปได้ในการเพิ่มมูลด่าของปลาเล็กปลาน้อยจากกว๊านพะเยา โดย ศึกษาปริมาณการใช้ปลาเล็กปลาน้อยเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตนักเกตปลา ทอดมันปลา และข้าว เกรียบปลา ทดแทนการใช้เนื้อปลาในส่วนผสมเพื่อเสริมแคลเซียมจากก้างปลาให้กับผสิตภัณฑ์ ผล การศึกษา พบว่า สูตรนักเกตปลาที่เหมาะสม ได้แก่ ปลาเล็กปลาน้อยทั้งตัว เนื้อปลานิล เกลือ น้ำตาล ขนมปังปน ผงกระเทียม พริกไทย น้ำมันถั่วเหลือง แครอท หอมหัวใหญ่ และน้ำแข็ง เท่ากับ 45, 15, 1.5, 2, 7.5, 2, 1, 2, 10, 4 และ 10 % ตามลำดับ สูตรทอดมันปลาที่เหมาะสม ได้แก่ ปลา เล็กปลาน้อยทั้งตัว น้ำพริกแกงเผ็ด ถั่วฝักยาว ใบมะกรูด ไข่ไก่ น้ำตาล เกลือ และแป้งมัน สำปะหลัง เท่ากับ 60, 12, 20, 0.8, 4. 3, 0.2 และ 3 % ตามลำดับ และสูตรข้าวเกรียบปลาที่ หมาะสม ได้แก่ แป้งมันสำปะหลัง แป้งข้าวเจ้า และปลาเล็กปลาน้อย เท่ากับ 40, 25, และ 35 % ตามลำดับ และเติมเกสีอ กระเทียม พริกไทย น้ำตาล และน้ำ เท่ากับ 3, 2, 2, 3 และ 19 % ของ น้ำหนักแป้งมันสำปะหลัง แป้งข้าวเจ้ารวมกับปลาเล็กปลาน้อย จากการวิเคราะห์ปริมาณโปรตีนแคลเซียม และคุณภาพทางประสาทสัมผัส เปรียบเทียบกับผลิตภัณฑ์ที่วางจำหน่ายในท้องตลาด พบว่า ข้าวเกรียบปลาที่ผลิตได้มีปริมาณโปรตีนมากกว่าข้าวเกรียบปลาที่จำหน่ายในท้องตลาด และ ทุกผลิตภัณฑ์ที่ผลิตได้มีปริมาณแคลเซียมมากกว่าผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายในท้องตลาดแต่มีค่าคะแนน ความชอบเฉสี่ยด้านความชอบรวมไม่แตกต่างจากผสิตภัณฑ์ที่จำหน่ายในท้องตลาด โดยนักเกต ปลา ทอดมันปลา และข้าวเกรียบปลาที่ผสิตได้ มีปริมาณโปรตีน เท่ากับ 9.3, 16.7 และ 7.7 กรัม ตามลำดับ และมีปริมาณแคลเซียม เท่ากับ 243, 453 และ 169 มิลสิกรัมต่อ 100 กรัม ตามลำดับ จากการทคสอบการยอมรับของผู้บริโภค พบว่า ผู้บริโภคให้การยอมรับนักเกตปลา ทอดมันปลา และข้าวเกรียบปลาที่ผสิตได้ เท่ากับ 98.4. 84.4 และ 80.8 % ตามลำดับ และมีคะแนนความชอบ ด้านความชอบรวมอยู่ในระดับปานกลางทุกผลิตภัณฑ์การประเมินผลกระทบของการสะสมกสิ่นไม่พึงประสงค์ในน้ำและสัตว์น้ำจากกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา โดยเก็บตัวอย่างน้ำและดินจากกว๊านพะเยา จำนวน 1 ครั้ง/เตือน เป็นระยะเวลา 8 เตือน (มกราคม-สิงหาคม 2553) จำนวน 7 จุดสำรวจ เพื่อตรวจสอบปริมาณสารที่ก่อให้เกิดกลิ่น ไม่พึงประสงค์ เช่น สารประกอบจีออสมิน (GSM) และเอ็มไอบี (MIB) ในน้ำดินพื้นท้องน้ำ และสัตว์ น้ำ (ปลานิล) โดยใช้อุปกรณ์ Solid Phase Microextraction SPME) ร่วมกับเครื่อง Gas Chromatography Mass Spectrometry (GCMs)จากการศึกษาพบว่า คุณภาพน้ำในกว๊านพะเยาอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ของแหล่งน้ำผิวดินประเภท 2 ส่วนการสะสมกสิ่นไม่พึงประสงค์ในน้ำและดินพื้นท้องน้ำ พบว่า สารประกอบจีออสมินและเอ็มไอบีมีค่าสูงที่สุดในบริเวณจุดสำรวจ KP1 แม่น้ำอิง (ทางน้ำเข้า)โดยมี ด่าเฉลี่ยของสารประกอบจีออสมินในน้ำและดินพื้นท้องน้ำเท่ากับ 11.8 13.8 ไมโครกรัม/สิตร และ 6.0-6.8 ไมโครกรัมกิโลกรัม ตามลำดับ และค่าเฉลี่ยของสารประกอบเอ็มไอบีในน้ำและดินพื้นท้อง น้ำเท่ากับ 8.0:6.3 ไมโครกรัม/สิตร และ 7.0:5.2 ไมโครกรัม/กิโลกรัม ตามลำดับ ส่วน สารประกอบจีออสมินและเอ็มไอบีในเนื้อปลานิลมีค่าสูงที่สุดในบริเวณจุดสำรวจ Kp20 แม่น้ำอิง (ทาง น้ำออก)สะพานหน้าสถานี มีค่าเฉสี่ยเท่ากับ 3.35+2.41 และ 6.99+3.58 ไมโครกรัม/กิโลกรัม ตามลำดับ จากการศึกษาจะเห็นว่าปริมาณแอคติโนมัยซีสในดินพื้นท้องน้ำมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับปริมาณสารประกอบจีออสมินและเอ็มไอบีในดินและน้ำจากกว๊านพะเยา แสดงให้เห็นว่า การสะสม ปริมาณสารประกอบจีออสมินและเอ็มไอบีในน้ำและในดินมีค่าเพิ่มขึ้นตามปริมาณแอคติโนมัยซีสในดิน พื้นท้องน้ำ
บทคัดย่อ: ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN): th
เผยแพร่โดย: มหาวิทยาลัยพะเยา
คำสำคัญ: อนุรักษ์
เจ้าของลิขสิทธิ์: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ
หากไม่พบเอกสารฉบับเต็ม (Full Text) โปรดติดต่อหน่วยงานเจ้าของข้อมูล

การอ้างอิง

วิพรพรรณ์ เนื่องเม็ก. "การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยาอย่างยั่งยืนSustainable Fishery Resources Conservation and Utilization in Phayao Lake". มหาวิทยาลัยพะเยา. 2553

วิพรพรรณ์ เนื่องเม็ก. "การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยาอย่างยั่งยืนSustainable Fishery Resources Conservation and Utilization in Phayao Lake". มหาวิทยาลัยพะเยา. 2553. Print.



TARR Wordcloud:
การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยาอย่างยั่งยืน
วิพรพรรณ์ เนื่องเม็ก
มหาวิทยาลัยพะเยา
30 กันยายน 2553
การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์เปรี้ยวแดง (Begonia alicida C. B. Clarke) อย่างยั่งยืน แนวทางการจัดการทรัพยากรประมงด้วยการประเมินแบบจำลองลำดับชั้นอาหาร ในกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา การใช้ประโยชน์ทรัพยากรประมงในกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา พลวัตประชากรปลาชนิดเด่นในกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พื้นที่ปกปักพันธุกรรมพืชมหาวิทยาลัยพะเยา : การอนุรักษ์และการพัฒนาการใช้ประโยชน์จากมะคังแดงและมะคังขาวที่พบ สถานภาพทรัพยากรประมงในอ่างเก็บน้ำปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อการพัฒนาและบริหารจัดการทรัพยากรประมง โครงการจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้และการใช้ประโยชน์จากจุลินทรีย์ในพื้นที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ มหาวิทยาลัยพะเยา การประเมินทรัพยากรประมงน้ำจืด เศรษฐกิจสังคมและการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อการบริหารจัดการประมงแบบมีส่วนร่วมในกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา การควบคุมประชากรผักตบชวาแบบบูรณาการ เพื่อการพัฒนากว๊านพะเยาอย่างยั่งยืน โครงสร้างและการกระจายของประชาคมปลาในกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา
คัดลอก URL
กระทู้ของฉัน
ผลการสืบค้นทั้งหมด โพสต์     เรียงลำดับจาก
พัฒนาระบบโดยศูนย์ความรู้เฉพาะด้านวิศวกรรมความรู้และวิศวกรรมภาษาDeveloped by Center of Excellence for Unified Knowledge and Language Engineering
สนับสนุนโดยสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน)Supported by the Agricultural Research Development Agency (Public Organization)
แบบสำรวจความพึงพอใจQuestionair