สืบค้นงานวิจัย
การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงโดยมีการส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้
เรวดี คำเลิศ - สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก
ชื่อเรื่อง: การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงโดยมีการส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ: เรวดี คำเลิศ
บทคัดย่อ: โรคไข้เลือดออกยังคงเป็นปัญหาสำคัญด้านสุขภาพในประเทศไทย มาตรการในการป้องกันและ ควบคุมโรคไข้เลือดออกมีด้วยกันหลายวิธี ซึ่งมาตรการควบคุมแมลงพาหะเป็นมาตรการหลักที่นำมาใช้ ปัจจัย ความสำเร็จในการควบคุม คือการมีส่วนร่วมของชุมชน และความต่อเนื่องของการดำเนินการ ในปัจจุบันผู้คน ในชุมชนได้เห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นและนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์มากขึ้น ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการ ป้องกันยุงในพื้นที่ภาคใต้ ได้มีใช้กันมาช้านานหลายรูปแบบโดยได้มีการสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นซึ่งในแต่ละ ท้องถิ่นย่อมมีวิธีที่แตกต่างกันออกไป หลายวิธียังไม่มีการทดสอบประสิทธิภาพในการป้องกันยุง ทั้งระยะเวลา ในการป้องกัน อัตราส่วนในการใช้ จึงได้เกิดโครงการวิจัยนี้ขึ้นเพื่อทดสอบประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ ใช้ในการไล่ยุงรูปแบบต่างๆ โดยการสำรวจหาภูมิปัญญาชาวบ้านในจังหวัดภาคใต้ที่ใช้ในการป้องกันยุงนำมา ทดสอบประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นในการไล่ยุงแต่ละประเภททางห้องปฏิบัติการ ด้วยการทดสอบ สารทากันยุงตามมาตรฐาน WHO/HTM/NTD/WHOPES/2009.4 เริ่มจากทาสารทดสอบบริเวณท้องแขน และทายากันยุงมาตรฐานตามท้องตลาดที่แขนอีกข้าง ยืนแขนเข้าไปในกรงยุง ขนาด 35 ชม. ที่มียุงเพศเมีย งดน้ำหวานมาแล้ว 24 ชั่วโมง อายุ 5-7 วัน จำนวน 200 ตัว สังเกตยุงที่เข้ากัดเป็นเวลา 3 นาที ทุกครึ่งชั่วโมง จนมียุงตัวที่ 1-2 ลงเกาะแขนที่ทาภูมิปัญญาจึงหยุดการทดสอบ ใช้อาสาสมัครทั้งหมด 4 คน คำนวณระยะ เวลาเฉลี่ยในการป้องกันยุงของภูมิปัญญา ส่วนการทดสอบภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นการจุดไล่ยุง สาร ระเหยไล่ยุง และสเปรย์ไล่ยุงทดสอบด้วยตู้ Peet-Grady chamber (WHO/HTM/NTD/WHOPES/2009.3) โดยการทดสอบกับยุงเพศเมียที่ให้น้ำหวานจนอิ่ม อายุ 2.5 วัน จำนวน 25 ตัว ใส่กรงขนาด 20 ชม.' จำนวน 4 กรง แขวนที่มุมในตู้ทดสอบสังเกตและนับจำนวนยุงที่ Knock down ทุก 10 นาที จนครบ 1 ชั่วโมง ทำการ ทดลองทั้งหมด 3 ซ้ำ คำนวณ Khock down Time 50 และอัตราการตายของยุงซึ่งทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง เมื่อเสร็จ สิ้นโครงการได้แจ้งผลการทดสอบแก่เจ้าของพื้นที่ทราบ ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงในท้องถิ่นภาคใต้ที่ได้จากการสำรวจในการทำวิจัยครั้งนี้มีทั้งสิ้น 20 ภูมิปัญญา โดยในแต่ละพื้นที่มีการใช้ภูมิปัญญาไล่ยุงแตกต่างกันออกไป และบางพื้นที่ก็มีการใช้ภูมิปัญญา เหมือนกัน ภูมิปัญญาที่ได้จากการวิจัยในครั้งนี้ แบ่งตามรูปแบบในการไล่ยุง ได้เป็น 4 รูปแบบ ได้แก่ ภูมิปัญญา ท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารทาป้องกันยุง (11 ภูมิปัญญา ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นการจุดไล่ยุง (4 ภูมิปัญญา) ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารระเหยไล่ยุง (3 ภูมิปัญญา) และภูมิปัญญาท้องถิ่นใน รูปแบบที่เป็นสเปรย์ไล่ยุง (2 ภูมิปัญญา) ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารทาป้องกันยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงมากกว่าสองชั่วโมง ได้แก่ ครีมไบโอเรทากันยุงกลิ่นส้ม (กระบี่) และภูมิปัญญาครีมน้ำนมมะขามตะไคร้หอมทากันยุง (พัทลุง) ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นการจุดไล่ยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงโดยทำให้ยุงสลบร้อยละ 50 ที่เวลาต่ำสุดได้แก่ ภูมิปัญญาตะไคร้หอมอบไล่ยุง (นราธิวาส) ให้เวลา 40.75 นาที และ ภูมิปัญญาเปลือกส้มโอ จุดไล่ยุง (สุราฎร์ธานี และพัทลุง) ใช้เวลา 49 53 นาที รองลงมาตามลำดับ ส่วนอัตรการตายที่ 24 ชั่วโมง พบว่า ภูมิปัญญาที่ทำให้ยุงมีอัตราการตายสูงสุด ได้แก่เปลือกส้มโอจุดไล่ยุง รองลงมา ธูปไล่ยุงมีอัตรา การตายร้อยละ 35.61 และ 34.75 ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารระเหยไล่ยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงโดยทำให้ยุงสลบร้อยละ 50 ที่เวลาต่ำสุดได้แก่ ภูมิปัญญาหัวใจไร้ยุง (สุราฎร์ธานี) ใช้เวลา 41.40 นาที รองลงมา หม้อหุงข้าวตะไคร้หอม นึ่งไล่ยุง (1 ชม. 18.64 นาที) ส่วนอัตราการตายที่ 24 ชั่วโมง พบว่าภูมิปัญญาที่ทำให้ยุงมีอัตราการตายสูงสุด ได้แก่ หัวใจไร้ยุงรองลงมาหม้อหุงข้าวตะไคร้หอมนึ่งไล่ยุง มีอัตราการตายร้อยละ 8.3 และ 6 ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสเปรย์ไล่ยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงโดยทำให้ยุงสลบร้อยละ 50 ที่ปริมาณสารต่ำสุด คือ ภูมิปัญญาสเปรย์น้ำต้มสมุนไพรไล่ยุง รพสต.โคกเจริญ (พังงา) ใช้สารปริมาณต่ำสุดที่ 116.69 กรัม ส่วนอัตรการตายที่ 24 ชั่วโมง พบว่าภูมิปัญญาที่ทำให้ยุงมีอัตราการตายสูงสุด ได้แก่ สเปรย์น้ำ ต้มสมุนไพรไล่ยุง รพสต.โคกเจริญ รองลงมา สเปรย์น้ำหมักตะไคร้หอมไล่ยุง อสม. เบตง มีอัตราการตายร้อยละ 60 และ 44 ทำการเผยแพร่วิธีการไล่ยุงจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ได้มีการทดสอบประสิทธิภาพกลับคืนสู่ชุมชนเพื่อ ให้ชุมชนพึ่งพาตนเองและเสริมสร้างความมั่นคงต้านสุขภาพในชุมชนโดยเกิดประโยชน์ทางสาธารณสุขต่อไป โรคไข้เลือดออกยังคงเป็นปัญหาสำคัญด้านสุขภาพในประเทศไทย มาตรการในการป้องกันและ ควบคุมโรคไข้เลือดออกมีด้วยกันหลายวิธี ซึ่งมาตรการควบคุมแมลงพาหะเป็นมาตรการหลักที่นำมาใช้ ปัจจัย ความสำเร็จในการควบคุม คือการมีส่วนร่วมของชุมชน และความต่อเนื่องของการดำเนินการ ในปัจจุบันผู้คน ในชุมชนได้เห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นและนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์มากขึ้น ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการ ป้องกันยุงในพื้นที่ภาคใต้ ได้มีใช้กันมาช้านานหลายรูปแบบโดยได้มีการสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นซึ่งในแต่ละ ท้องถิ่นย่อมมีวิธีที่แตกต่างกันออกไป หลายวิธียังไม่มีการทดสอบประสิทธิภาพในการป้องกันยุง ทั้งระยะเวลา ในการป้องกัน อัตราส่วนในการใช้ จึงได้เกิดโครงการวิจัยนี้ขึ้นเพื่อทดสอบประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ ใช้ในการไล่ยุงรูปแบบต่างๆ โดยการสำรวจหาภูมิปัญญาชาวบ้านในจังหวัดภาคใต้ที่ใช้ในการป้องกันยุงนำมา ทดสอบประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นในการไล่ยุงแต่ละประเภททางห้องปฏิบัติการ ด้วยการทดสอบ สารทากันยุงตามมาตรฐาน WHO/HTM/NTD/WHOPES/2009.4 เริ่มจากทาสารทดสอบบริเวณท้องแขน และทายากันยุงมาตรฐานตามท้องตลาดที่แขนอีกข้าง ยืนแขนเข้าไปในกรงยุง ขนาด 35 ชม. ที่มียุงเพศเมีย งดน้ำหวานมาแล้ว 24 ชั่วโมง อายุ 5-7 วัน จำนวน 200 ตัว สังเกตยุงที่เข้ากัดเป็นเวลา 3 นาที ทุกครึ่งชั่วโมง จนมียุงตัวที่ 1-2 ลงเกาะแขนที่ทาภูมิปัญญาจึงหยุดการทดสอบ ใช้อาสาสมัครทั้งหมด 4 คน คำนวณระยะ เวลาเฉลี่ยในการป้องกันยุงของภูมิปัญญา ส่วนการทดสอบภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นการจุดไล่ยุง สาร ระเหยไล่ยุง และสเปรย์ไล่ยุงทดสอบด้วยตู้ Peet-Grady chamber (WHO/HTM/NTD/WHOPES/2009.3) โดยการทดสอบกับยุงเพศเมียที่ให้น้ำหวานจนอิ่ม อายุ 2.5 วัน จำนวน 25 ตัว ใส่กรงขนาด 20 ชม.' จำนวน 4 กรง แขวนที่มุมในตู้ทดสอบสังเกตและนับจำนวนยุงที่ Knock down ทุก 10 นาที จนครบ 1 ชั่วโมง ทำการ ทดลองทั้งหมด 3 ซ้ำ คำนวณ Khock down Time 50 และอัตราการตายของยุงซึ่งทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง เมื่อเสร็จ สิ้นโครงการได้แจ้งผลการทดสอบแก่เจ้าของพื้นที่ทราบ ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงในท้องถิ่นภาคใต้ที่ได้จากการสำรวจในการทำวิจัยครั้งนี้มีทั้งสิ้น 20 ภูมิปัญญา โดยในแต่ละพื้นที่มีการใช้ภูมิปัญญาไล่ยุงแตกต่างกันออกไป และบางพื้นที่ก็มีการใช้ภูมิปัญญา เหมือนกัน ภูมิปัญญาที่ได้จากการวิจัยในครั้งนี้ แบ่งตามรูปแบบในการไล่ยุง ได้เป็น 4 รูปแบบ ได้แก่ ภูมิปัญญา ท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารทาป้องกันยุง (11 ภูมิปัญญา ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นการจุดไล่ยุง (4 ภูมิปัญญา) ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารระเหยไล่ยุง (3 ภูมิปัญญา) และภูมิปัญญาท้องถิ่นใน รูปแบบที่เป็นสเปรย์ไล่ยุง (2 ภูมิปัญญา) ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารทาป้องกันยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงมากกว่าสองชั่วโมง ได้แก่ ครีมไบโอเรทากันยุงกลิ่นส้ม (กระบี่) และภูมิปัญญาครีมน้ำนมมะขามตะไคร้หอมทากันยุง (พัทลุง) ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นการจุดไล่ยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงโดยทำให้ยุงสลบร้อยละ 50 ที่เวลาต่ำสุดได้แก่ ภูมิปัญญาตะไคร้หอมอบไล่ยุง (นราธิวาส) ให้เวลา 40.75 นาที และ ภูมิปัญญาเปลือกส้มโอ จุดไล่ยุง (สุราฎร์ธานี และพัทลุง) ใช้เวลา 49 53 นาที รองลงมาตามลำดับ ส่วนอัตรการตายที่ 24 ชั่วโมง พบว่า ภูมิปัญญาที่ทำให้ยุงมีอัตราการตายสูงสุด ได้แก่เปลือกส้มโอจุดไล่ยุง รองลงมา ธูปไล่ยุงมีอัตรา การตายร้อยละ 35.61 และ 34.75 ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสารระเหยไล่ยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงโดยทำให้ยุงสลบร้อยละ 50 ที่เวลาต่ำสุดได้แก่ ภูมิปัญญาหัวใจไร้ยุง (สุราฎร์ธานี) ใช้เวลา 41.40 นาที รองลงมา หม้อหุงข้าวตะไคร้หอม นึ่งไล่ยุง (1 ชม. 18.64 นาที) ส่วนอัตราการตายที่ 24 ชั่วโมง พบว่าภูมิปัญญาที่ทำให้ยุงมีอัตราการตายสูงสุด ได้แก่ หัวใจไร้ยุงรองลงมาหม้อหุงข้าวตะไคร้หอมนึ่งไล่ยุง มีอัตราการตายร้อยละ 8.3 และ 6 ภูมิปัญญาท้องถิ่นในรูปแบบที่เป็นสเปรย์ไล่ยุง ที่มีประสิทธิผลในการไล่ยุงโดยทำให้ยุงสลบร้อยละ 50 ที่ปริมาณสารต่ำสุด คือ ภูมิปัญญาสเปรย์น้ำต้มสมุนไพรไล่ยุง รพสต.โคกเจริญ (พังงา) ใช้สารปริมาณต่ำสุดที่ 116.69 กรัม ส่วนอัตรการตายที่ 24 ชั่วโมง พบว่าภูมิปัญญาที่ทำให้ยุงมีอัตราการตายสูงสุด ได้แก่ สเปรย์น้ำ ต้มสมุนไพรไล่ยุง รพสต.โคกเจริญ รองลงมา สเปรย์น้ำหมักตะไคร้หอมไล่ยุง อสม. เบตง มีอัตราการตายร้อยละ 60 และ 44 ทำการเผยแพร่วิธีการไล่ยุงจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ได้มีการทดสอบประสิทธิภาพกลับคืนสู่ชุมชนเพื่อ ให้ชุมชนพึ่งพาตนเองและเสริมสร้างความมั่นคงต้านสุขภาพในชุมชนโดยเกิดประโยชน์ทางสาธารณสุขต่อไป
บทคัดย่อ: ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN): th
เอกสารแนบ: http://klb.ddc.moph.go.th/dataentry/research/download/textfull/75
เผยแพร่โดย: สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก
คำสำคัญ: ภาคใต้
เจ้าของลิขสิทธิ์: กรมควบคุมโรค
หากไม่พบเอกสารฉบับเต็ม (Full Text) โปรดติดต่อหน่วยงานเจ้าของข้อมูล

การอ้างอิง

เรวดี คำเลิศ. "การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงโดยมีการส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้". สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก. 2552

เรวดี คำเลิศ. "การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงโดยมีการส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้". สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก. 2552. Print.



TARR Wordcloud:
การศึกษาหาประสิทธิผลของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ในการไล่ยุงโดยมีการส่วนร่วมของท้องถิ่นภาคใต้
เรวดี คำเลิศ
สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก
2552
ประสิทธิผลของสารสกัดขิงในการลดอาการปวดของมารดาหลังคลอดปกติครรภ์แรก ประสิทธิผลของยาธรณีสัณฑะฆาตเทียบกับยานาพรอกเซนในการรักษาอาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อผังผืดเรื้อรัง ยางพารากับท้องถิ่น การจัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของชุมชนที่มีต่อการพัฒนาการศึกษาและอาชีพการเกษตรในท้องถิ่น การปลูกหญ้าเนเปียร์ยักษ์ โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นของเกษตรกร เพื่อเป็นอาหารหยาบเลี้ยงโคนมตลอดทั้งปี การบูรณาการงานวิจัยชาเมี่ยงเพื่อสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นและเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ และภูมิปัญญาท้องถิ่นต่อการใช้ประโยชน์จากรางแดง (Ventilago denticulata Willd.) ใน ต.เกาะเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี การบริหารแมลงศัตรูส้มด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพรหนอนตายอยากจากภูมิปัญญาท้องถิ่น การเลี้ยงไก่ไข่ของกลุ่มเกษตรกรบ้านกลาง จังหวัดนครพนม โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างยั่งยืน
คัดลอก URL
กระทู้ของฉัน
ผลการสืบค้นทั้งหมด โพสต์     เรียงลำดับจาก
พัฒนาระบบโดยศูนย์ความรู้เฉพาะด้านวิศวกรรมความรู้และวิศวกรรมภาษาDeveloped by Center of Excellence for Unified Knowledge and Language Engineering
สนับสนุนโดยสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน)Supported by the Agricultural Research Development Agency (Public Organization)
แบบสำรวจความพึงพอใจQuestionair