| บทคัดย่อ: |
บทคัดย่อ
การศึกษาประสิทธิภาพชุดตรวจดินภาคสนามกรมพัฒนาที่ดินสำหรับดินภาคสนามกรมพัฒนาที่ดินสำหรับคำแนะนำปุ๋ยสำหรับปลูกข้าวโพดในจังหวัดเชียงใหม่ ดำเนินการในพื้นที่ บ้านศรีประดู่ หมู่ 10 ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ เมื่อปี พ.ศ. 2557-2558 บริเวณพิกัด 520830 N 2126109 E ในกลุ่มชุดดินที่ 29 ชุดดิน
แม่แตง โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวทางการใช้ชุดตรวจสอบดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดิน (LDD Soil Test Kit) ที่เหมาะสมสำหรับใช้ประเมินอัตราการใส่ปุ๋ยสำหรับการปลูกข้าวโพด โดยในปี 2557 วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block จำนวน 4 ซ้ำ ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ 888 เป็นพืชทดลอง
มี 6 วิธีการ คือ ไม่ใส่ปุ๋ยทุกชนิด (T1) (0 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 0 กิโลกรัมK2O/ไร่) ใส่ปุ๋ยตามวิธีการและอัตราที่เกษตรกรเคยปฏิบัติ (T2) (12.2 กิโลกรัมN/ไร่, 3 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 3 กิโลกรัม K2O/ไร่) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร (T3) (15 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 0 กิโลกรัมK2O/ไร่) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้ปริมาณการดูดใช้ไนโตรเจนของพืชร่วมกับการปลดปล่อยไนโตรเจนจากอินทรียวัตถุในดิน และประสิทธิภาพการดูดใช้ไนโตรเจนของพืชที่ 50 เปอร์เซ็นต์ และค่าวิกฤตของฟอสฟอรัสในดินที่ 10 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และค่าวิกฤตโพแทสเซียมในดิน 80 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม เป็นเกณฑ์ (T4) (24.61 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 0 กิโลกรัมK2O/ไร่) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้ปริมาณการดูดใช้ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมของพืช ร่วมกับการชดเชยปริมาณธาตุอาหารที่สูญเสียจากกระบวนการชะล้างของดินคิดเป็นปริมาณ 30 เปอร์เซ็นต์ของการดูดใช้ของพืชเป็นเกณฑ์ (T5) (32.48 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 4.86 กิโลกรัมK2O/ไร่) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้คำแนะนำของสำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน (T6)(16 กิโลกรัมN/ไร่, 10 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 0 กิโลกรัมK2O/ไร่) และในปี 2558 เปลี่ยนวิธีการทดลองใน T5 และ T6 ดังนี้ ปุ๋ยอัตราแนะนำสูงสุดของกรมวิชาการเกษตร (T5) (20 กิโลกรัม.N/ไร่, 10 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 10 กิโลกรัม K2O/ไร่) ประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินจากชุดตรวจสอบดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดิน (LDD Soil Test Kit) โดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร (T6) (10 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, และ 10 กิโลกรัมK2O/ไร่) ผลการทดลอง พบว่า ด้านสมบัติทางเคมีของดินทั้ง 2 ปีการทดลอง ค่าความเป็นกรดเป็นด่างของดินอยู่ในระดับกรดรุนแรงมาก เท่ากับ 3.9-4.3 หลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวโพด การใส่ปุ๋ยเคมีและไม่ใส่ปุ๋ยไม่มีผลต่อการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของปริมาณอินทรียวัตถุ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์และปริมาณโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ในทางสถิต ด้านผลผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ในปีการทดลองที่ 1 (2557) อัตราการใส่ปุ๋ยแบบที่ 4 ให้ผลผลิต น้ำหนักแห้งตอซังและส่วนเหนือดินทั้งหมดสูงที่สุด (848.83 1,113.00 และ 1,834.50 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ) ส่วนปีการทดลองที่ 2 (2558) ผลผลิตของข้าวโพดมีความแตกต่างกันทางสถิติและให้ผลผลิตสูงกว่าวิธีการที่ไม่ใส่ปุ๋ย โดยให้ผลผลิตอยู่ในช่วงตั้งแต่ 1,337-1,610 กก./ไร่ การใส่ปุ๋ยวิธีการที่ 3 ให้ผลผลิตสูงกว่าวิธีการที่ 2 เท่ากับ 5.13 เปอร์เซ็นต์ และเป็นวิธีการที่ให้ผลผลิต น้ำหนักแห้งตอซังและน้ำหนักส่วนเหนือดินสูงที่สุด (1,610.04 1,751.90 และ 3,120.44 กิโลกรัมต่อไร่)
ส่วนปริมาณการสะสมไนโตรเจนในส่วนต่าง ๆ ข้าวโพด (เมล็ด ตอซัง และส่วนเหนือดินทั้งหมด) ของวิธีการที่ไม่มีการใส่ปุ๋ย เป็นการสะสมไนโตรเจนจากดินตามธรรมชาติในปีที่ 1 (2557) มีค่าเท่ากับ 5.09 5.58 และ 10.67 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ ดังนั้นการดูดใช้ไนโตรเจนที่เพิ่มขึ้นของข้าวโพด คือไนโตรเจนที่ได้จากปุ๋ยเคมีที่ใส่เพิ่มเติมลงไปในดินในวิธีการทดลองที่ (2-6) ที่มีการใส่ปุ๋ยไนโตรเจนอัตราต่าง ๆ (12.2 15 24.61 32.48 และ 16 กิโลกรัม N ต่อไร่) มีค่าเท่ากับ 4.97 2.67 9.48 4.47 และ 3.08 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ การใส่ปุ๋ยเคมีทุกอัตราไม่มีผลทำให้สมบัติของดินหลังการเก็บเกี่ยวต่างจากการไม่ใส่ปุ๋ยในทางสถิติ ปีที่ 2 (2558) มีการสะสมไนโตรเจนจากดินตามธรรมชาติ (วิธีการที่ 1) เท่ากับ มีค่าเท่ากับ 17.86 6.76 และ 24.61 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ ดังนั้นการดูดใช้ไนโตรเจนที่เพิ่มขึ้นของข้าวโพด คือไนโตรเจนที่ได้จากปุ๋ยเคมีที่ใส่เพิ่มเติมลงไปในดินในวิธีการทดลองที่ (2-6) ที่มีการใส่ปุ๋ยไนโตรเจนอัตราต่าง ๆ (12.2 15 31.72 20 และ 10 กิโลกรัม N ต่อไร่) มีค่าเท่ากับ 9.87 9.68 4.47 2.47 และ 2.85 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ
การประเมินอัตราปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้ปริมาณการดูดใช้ไนโตรเจนของพืชร่วมกับการปลดปล่อยไนโตรเจนจากอินทรียวัตถุใน การดูดใช้ไนโตรเจนของต้นข้าวโพดเมื่อให้ผลผลิตตามที่คาดหวัง (900 กิโลกรัมต่อไร่)โดยถือว่าต้นข้าวโพดมีประสิทธิภาพในการดูดใช้ไนโตรเจนจากปุ๋ย 50 เปอร์เซ็นต์ และค่าวิกฤตของฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 10 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ค่าวิกฤตโพแทสเซียมในดิน 100 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม (24.61 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 0 กิโลกรัมK2O/ไร่) ให้ผลผลิต การสะสมธาตุไนโตรเจน ฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมในส่วนเหนือดิน รายได้สุทธิสูงที่สุดในปีการทดลองที่ 1 และลดลงเมื่อมีการทดลองในปีที่ 2 เนื่องจากปริมาณปุ๋ยที่ใส่เพิ่มเติมลงไปมากเกินไปแต่อัตราการดูดใช้ปุ๋ยของข้าวโพดมีน้อยเพียงแค่ 14 เปอร์เซ็นต์ ทำให้ผลตอบแทนเหนือต้นทุนผันแปร (B/C ratio) ต่ำที่สุด เท่ากับ 0.285
เมื่อเปรียบเทียบ อัตราที่เกษตรกรเคยปฏิบัติ (12.2 กิโลกรัมN/ไร่, 3 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 3 กิโลกรัม K2O/ไร่) กับอัตราการใส่ปุ๋ยจากค่าวิเคราะห์ดินโดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร (15 กิโลกรัมN/ไร่, 0 กิโลกรัมP2O5/ไร่, 0 กิโลกรัมK2O/ไร่)และอัตราการใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินจากชุดตรวจสอบดินภาคสนามโดยใช้เกณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร (10 กก.N/ไร่, 0 กก.P2O5/ไร่, และ 10 กก.K2O/ไร่) ให้ผลผลิตไม่แตกต่างกันทางสถิติ มีปริมาณปุ๋ยที่ใส่ใกล้เคียงกันเมื่อเปรียบเทียบต้นทุนปุ๋ยกับอัตราเกษตรกรแตกต่างกันเพียง 9.24 และ 0.69 เปอร์เซ็นต์ |
| บทคัดย่อ (EN): |
The use of LDD soil testing kit for chemical fertilizer recommendation for maize in Chiangmai
The use of Land Development Department soil testing kit for chemical fertilizer recommendation was tasted during 2014 – 2015 in order to find out how to use the soil analysis data form soil testing kit to estimate the suitable rates of chemical fertilizer application for maize. The studies were conducted in Bansripradoo, Moo 10, Mae pang, Praw, ChiangMai at the coordinates E 520830 N 2126190 in Maetang Soil Series : Soil group No.29. This objective to study the guidelines for use of appropriate field soil test kits from the Department of Land Development to evaluate fertilizer application rate for maize planting. The experiment using randomized complete block design (RCBD) with 6 treatments and 4 replications.
In 2014 the fertilizer rates for maize used were use follows,
Tr.1 control without chemical fertilizer application,
Tr.2 farmer rate,
Tr.3 recommended rate of Department of Agriculture (DOA) or maize Department (RD),
Tr.4 application rate of N depending on N released from soil organic matter, N uptake of the tested crop at the expected yield and assuming that N fertilizer use efficiency of the tested crop was 50%, P and K application rates depending pre-plant soil analysis data and critical levels of available P and exchangeable K,
Tr.5 application rate of N depending on uptake of the tested crop at the expected yield and compensating N lost from leaching and run off 30% of N uptake, P and K application rates depending on P and K uptake of the tested crop at the expected yield, P and K lost from soil about 30% and pre-plant soil analysis data of available P and exchangeable K,
Tr.6 application rates N, P and K according to the recommendation of mobile unit, Land Development Department.
In 2015, the fertilizer treatment used in Tr.1, Tr.2, Tr.3 and Tr.4 were the same as those in 2014 but in Tr.5, the maximal recommended rates of DOA was used, In Tr.6, the application rates of N, P and K were based on the soil analysis data by LDD soil testing kit and the recommendation of DOA.
The experimental results the soil properties for two years. Experimental pH valve is extremely acid (3.9-4.3). After harvest the application of chemical fertilizer and no fertilizer did not affect the increase or decrease amount of OM, Available phosphorus and Exchangeable potassium in the static. The yield In 2014, TR4 (24.61 kg N/rai, 0 kg P2O5/rai, 0 kg K2O/rai) the rate of fertilizer application gave the highest yield, dry weight straw, dry weight of above ground (848.83, 1,113.00 and 1,834.50 kg/rai respectively).In 2015 the second year it was found that the yield of corn was statistically different and higher than that of non-fertilizer method. The yield ranged from 1,337-1,610 kg/rai. TR3 (15 kg N/rai, 0 kg P2O5/rai, 0 kg K2O/rai) yielded 5.13 percent higher than TR2 farmers (12.2 kg N/rai, 3 P2O5/rai, 3 K2O/rai). And as a way to yield. The highest yield, dry weight straw, dry weight of above ground (1,610.04, 1,751.90 and 3,120.44 kg/rai).
The nitrogen uptake in different parts of corn (seed, straw and above ground) of the non-fertilizer method from natural soils in 2014 was 5.09, 5.58 and 10.67 kg/rai, respectively. Therefore, increasing the nitrogen uptake of maize Nitrogen is derived from chemical fertilizers added to the soil in experimental methods (2-6). Nitrogen fertilizers at different rates (12.2, 15, 24.61, 32.48 and 16 kg N/rai) were 4.97, 2.67, 9.48, 4.47 and 3.08 kg/rai respectively. All chemical fertilizers did not affect soil properties after harvesting. In 2015, nitrogen accumulation from natural soils (TR 1) was equal to 17.86, 6.76 and 24.61 kg/rai, respectively. Therefore, increasing the nitrogen uptake of maize Nitrogen derived from chemical fertilizers added to the soils in Experiments (2-6) with N fertilizer application rates (12.2, 15 31.72, 20 and 10 kg N/rai) was 9.87 9.68. 4.47, 2.47 and 2.85 kg/rai, respectively.
When comparing the rate of farmers TR2 (12.2 kg N/rai, 3 kg P2O5/rai, 3 kg K2O/rai), recommended rate of Department of Agriculture (DOA) TR3 (15kg N/rai, 0 kg P2O5/rai, 0 kg K2O/rai) and application rates N, P and K according to the recommendation of mobile unit, Land Development Department TR6 (10 kg N rai, 0 kg P2O5/rai, and 10 kg K2O/rai) the yield did not differ statistically. When comparing the cost of fertilizer to farmer, the difference was only 9.24 and 0.69 %. |
