คลังข้อมูลการวิจัยการเกษตรไทย

ผู้แต่ง รองศาสตราจารย์ศันสนีย์ จำจด

เผยแพร่โดย

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เผยแพร่เมื่อ 23 สิงหาคม 2559

หน่วยงาน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

งานวิจัยที่แนะนำ คุณภาพข้าวสุกจากการผสมข้าว กข 23 และ ชัยนาท 1 ในขาวดอกมะลิ 105 การรวบรวม ประเมินและจำแนกพันธุ์ข้าวไทยคุณภาพพิเศษจากจังหวัดเชียงใหม่ เชียงรายและแม่ฮ่องสอน การรวบรวมและอนุรักษ์พันธุ์ข้าว ผลของการใช้รังสีแกมมาต่อคุณภาพของข้าว ความแปรปรวนของคุณภาพการหุงต้มในข้าวพันธุ์พื้นเมืองจากจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย และแม่ฮ่องสอน ห่วงโซ่คุณค่าของปลานิลในจังหวัดเชียงใหม่และเชียงราย การเพิ่มผลผลิตข้าวคุณภาพพิเศษโดยวิธีการจัดการธาตุอาหารเพื่อการเพาะปลูกและปรับปรุงพันธุ์ รวมทั้งการชะลอการสูญเสียสารคุณภาพพิเศษระหว่างการเก็บรักษา การจัดการสวนส้มโอเพื่อผลิตส้มโอคุณภาพสำหรับส่งออก การจัดการสวนส้มโอเพื่อผลิตส้มโอคุณภาพสำหรับส่งออก การรวบรวม ประเมินและจำแนกพันธุ์ข้าวไทยคุณภาพพิเศษจากจังหวัดเชียงใหม่ เชียงรายและแม่ฮ่องสอน

คัดลอก URL

ชื่อเรื่อง:	การรวบรวม ประเมินและจำแนกพันธุ์ข้าวไทยคุณภาพพิเศษจากจังหวัดเชียงใหม่ เชียงรายและแม่ฮ่องสอน
ชื่อเรื่อง (EN):	Collection, evaluation and characterization for special quality in Thai rice varieties from Chiang Mai, Chiang Rai and Mae Hong Son provinces
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ:	รองศาสตราจารย์ศันสนีย์ จำจด
บทคัดย่อ:	สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) หรือ สวก. ได้สนับสนุนทุนวิจัยโครงการ “การรวบรวม ประเมิน และจำแนกพันธุ์ข้าวไทยคุณภาพพิเศษจากจังหวัดเชียงใหม่ เชียงรายและแม่ฮ่องสอน” แก่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยมีรองศาสตราจารย์ ดร.ศันสนีย์ จำจด เป็นหัวหน้าโครงการ มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและคัดเลือกพันธุ์ข้าวพื้นเมืองคุณภาพพิเศษจากพื้นที่สูงในท้องถิ่นของจังหวัดเชียงใหม่ เชียงรายและแม่ฮ่องสอน โดยเน้นพันธุ์ข้าวพื้นเมืองที่มีสาร Oryzanol, Anthocyanin, Tocotrienol (Vit. E), Fe, Zn, Antioxidant และ Phenol แล้วจึงประเมินอิทธิพลของพันธุกรรมและสภาพแวดล้อมต่อคุณภาพพิเศษในเมล็ดข้าว จากนั้นจึงคัดเลือกสายพันธุ์บริสุทธิ์จากเชื้อพันธุ์ข้าวพื้นเมืองที่สูงที่มีคุณภาพพิเศษสูง จากการศึกษาวิจัยพบว่า จากการเก็บตัวอย่างข้าวจากพันธุ์ข้าวท้องถิ่นจากที่สูงแหล่งต่างๆ ใน 3 จังหวัดภาคเหนือ คือ เชียงใหม่ เชียงราย และแม่ฮ่องสอน นำมาจำแนกลักษณะทางกายภาพ เมล็ด คุณภาพในการหุงต้ม ปริมาณธาตุสังกะสีและธาตุเหล็ก หลังจากนั้นคัดเลือกข้าว 100 สายพันธุ์ที่มีปริมาณธาตุทั้ง 2 ชนิดสูงสุด มาวิเคราะห์คุณภาพพิเศษทางโภชนาการ คัดเลือกได้จำนวน 28 สายพันธุ์ นำไปวิเคราะห์ crude fat Vitamin E และ Gamma oryzonal เทียบกับสายพันธุ์ตรวจสอบนิยมบริโภคทั่วไป ผลการวิเคราะห์สารอาหารคุณภาพพิเศษพบว่า สามารถคัดเลือกได้ทั้งหมด 12 พันธุ์ที่มีสารคุณภาพพิเศษสูง จากนั้นนำมาปลูกประเมินลักษณะและคัดเลือกสายพันธุ์บริสุทธิ์ ผลการคัดเลือก พบว่าสามารถคัดเลือกพันธุ์ข้าวจากคุณภาพพิเศษทั้งหมด 7 ลักษณะ ได้แก่ เหล็ก สังกะสี แอนโธไซยานิน ออไรซานอล ไวตามินอี ฟีนอล และสารต้านอนุมูลอิสระ โดยคัดเลือกได้ทั้งหมด 8 พันธุ์ คือ ก่ำเวียงสา เบี่ยนกู๋ บือต่อนะ ปิอิซู 057 เด๋วมาโอ๋นะ หย่ามือแชเบี่ย บือบ้าง และก่ำอาข่า ประโยชน์ที่จะได้รับของโครงการนี้คือ ได้ข้อมูลลักษณะทางสัณฐานวิทยา ลักษณะทางพืชไร่ และคุณภาพพิเศษของพันธุ์ข้าวที่คัดเลือกมาจากลักษณะพิเศษทั้ง 7 ลักษณะ และได้พันธุ์ข้าวคุณภาพพิเศษ 7 ชนิด ได้แก่ เหล็ก สังกะสี แอนโธไซยานิน ออไรซานอล ไวตามินอี ฟีนอล และสารต้านอนุมูลอิสระ รวมทั้งได้ข้อมูลวิธีการเพิ่มปริมาณสารคุณภาพพิเศษในพันธุ์คัดเลือกที่ได้มา
บทคัดย่อ (EN):	This research project aim to 1) select the local landraces rice with high nutritional values from the collected rice varieties of the highland areas among 3 provinces (Chiang Mai, Chiang Rai and Mae Hong Son) and evaluate the morphological and agronomical traits together with cooking and nutritional qualities in comparison with the checks varieties, 2) evaluate effects of genotype and environmental condition on nutritional qualities of the selected varieties and 3) purify the rice varieties with high nutritional values in comparison with the current and standard varieties. The effects of growing condition and fertilizer management on grain nutrients concentration among the selected varieties consisted of the 3 main experiments. The experiment 1 was to evaluate the selected varieties in the farmer’s field under their practice conditions. The experiment 2 was to evaluate the effect of foliar zinc fertilizer application. The experiment 3 was to evaluate the effect of nitrogen fertilizer application. In the farmer’s field, growing condition had affected on nutrient concentration in all varieties, excepted vitamin E. At highland location, rice varieties reached flowering about 1-2 weeks before lowland condition. The upland rice varieties had lower yield when grown under waterlogging in lowland location compared with the highland condition both in aerobic and waterlogging. The highest anthocyanin content (Pieisu), antioxidant capacity (Dewmaona) and phenol content (Khamhommorchor) of rice grown under waterlogging in highland were found to have 2 times higher concentration than in the lowland location. Gamma oryzanol and vitamin E of rice grain grown under waterlogging in lowland location was higher than both conditions at the highland. Bue Bang had the highest zinc concentration when grown under waterlogging at lowland location or aerobic condition in the highland. Grain Fe concentration of rice varieties grown under waterlogging of both lowland and highland locations was higher than grown in the aerobic condition and the highest concentration was found in Khamhom Morchor. The interaction effects between zinc fertilizer application and variety was observed in plant height and antioxidant capacity. The number of spiket/panicle was significantly difference among varieties when grown under lowland location, while zinc concentration was found to be difference only at the highland location. Foliar zinc fertilizer application in lowland location resulted in higher plant in RD6 compared with non-foliar, and Bue Bang had higher number of spiket/panicle at the highland location, while the difference was not found among the other varieties. Higher grain zinc concentration was found in all varieties when foliar fertilizer in the lowland location, but only Bue Bang, Dewmaona and Khamakha had higher grain zinc concentration at the highland location. Foliar zinc application increased vitamin E concentration in Bue Bang and KDML105 at lowland location, but no effect was found in the highland location. The antioxidant capacity was increased in Dewmaona and Khamakha after foliar zinc was applied at lowland location, but no difference among varieties was found in the highland location which had antioxidant capacity higher than at the lowland location. The interaction effects between N fertilizer and variety were observed in flowering date, plant height and straw weight under lowland location and number of panicle/plant in the highland location, anthocyanin at both locations, but grain zinc concentration was found only at lowland location. N application at the lowland location resulted in delaying to flower in Bieisu, while plant height and straw weight were increased. Bue Bang and Bieisu had higher number of panicle/plant under the highland location. Bieisu was found to have 2 times higher anthocyanin content at the highland location from lowland, while grain zinc concentration was increased in all varieties under lowland location, but no effect was found in the highland. The selected line was evaluated for nutritional quality and 7 lines were selected for the highest grain nutrient which was 1.2-4.5 folds higher than the standard check varieties.
บทคัดย่อ:	ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN):	th
เผยแพร่โดย:	มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คำสำคัญ:	ข้าวท้องถิ่น/ ข้าวพื้นเมือง/ ข้าวคุณภาพพิเศษ
คำสำคัญ (EN):	Landrace rice/ Local rice/ Special quality rice
เจ้าของลิขสิทธิ์:	สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร
ข้อมูลทรัพยสินทางปัญญา
ประเภทIP	คุ้มครองพันธุ์พืช
รายชื่อสิ่งประดิษฐ์	บือบ้าง 3 มช. (BB 3 CMU) (รับรองพันธุ์ 2518)
เลขที่คำขอ	218/2563
วันที่ยื่นคำขอ	2020-10-20 12:00:00
เลขที่ประกาศ	1658/2564
วันที่จดทะเบียน	2021-03-16 12:00:00
เลขที่จดทะเบียน	1658/2564
วันที่ประกาศ	2021-03-16 12:00:00
สถานะปัจจุบัน	เชิงสาธารณะ