สืบค้นงานวิจัย
กลยุทธ์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การพัฒนาพันธุ์ข้าวนาสวนนาน้ำฝนภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
บุญรัตน์ จงดี - กรมการข้าว
ชื่อเรื่อง: กลยุทธ์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การพัฒนาพันธุ์ข้าวนาสวนนาน้ำฝนภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ชื่อเรื่อง (EN): Strategies enhancing the efficiency of rainfed lowland rice varietal improvement for north and northeast
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ: บุญรัตน์ จงดี
ผู้แต่ง / หัวหน้าโครงการ (EN): Boonrat Jongdee
คำสำคัญ:
คำสำคัญ (EN):
บทคัดย่อ: การพัฒนาพันธุ์ข้าวนาน้ำฝนสำหรับภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ผ่านมาประสบผลสำเร็จและได้พันธุ์ใหม่ ๆแนะนำให้เกษตรกร แต่การพัฒนาพันธุ์ต้องใช้เวลายาวนานถึง15-18 ปี และพบอีกว่าเกษตรกรให้การยอมรับต่อพันธุ์ข้าวใหม่ ๆเหล่านี้มีค่อนข้างน้อย เมื่อเปรียบเทียบกับพันธุ์ดั่งเดิม เช่นพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 กข15 และกข6 ดังนั้นทางโครงการจึงได้พยายามปรับปรุงแนวทางที่จะช่วยลดเวลาการดำเนินงานให้สั้นลงและให้ได้พันธุ์ที่เกษตรกรมีการ ยอมรับมากยิ่งขึ้น กลยุทธ์ที่นำมาใช้ประกอบด้วย การจำแนกสภาพนาน้ำฝน เพื่อทำความเข้าใจพื้นที่เป้าหมายและข้อจำกัดทั้งทางด้านกายภาพและเศรษฐกิจสังคม ปรับเปลี่ยนวัตถุประสงศให้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยให้นักวิชาการในสาขางานต่าง ๆ มีส่วนร่วมในการวางแผนสร้างประซากร รวมทั้งการนำวิธีการที่เหมาะสมมาใช้ และปรับเปลี่ยนแนวทางการประเมินสายพันธุ์ในขั้นตอนต่างๆให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น สภาพนาน้ำฝนของภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีความหลากหลาย จากการสัมมนาร่วมกับเกษตรกรและสำรวจสภาพนาน้ำฝน สามารถแบ่งสภาพนาน้ำฝนของภาคเหนือได้เป็น 3 สภาพคือ นาลุ่มดอน นาลุ่ม และนาลุ่มน้ำท่วม และจากการสอบถามในด้านพันธุ์ข้าวเกษตรกรให้ความสำคัญต่อคุณภาพทั้งกายภาพและการหุงต้มเป็นอันดับหนึ่ง ดังนั้นทางโครงการจึงกำหนดวัตถุประสงค์คือ ปรับปรุงพันธุ์ที่นิยมปลูกและเป็นที่ยอมรับเช่น พันธุ์ขาวดอกมะลิ105 กข15 และกข6 ซึ่งไม่มีความต้นทานโรค-แมลง ให้มีความต้านทานโรค-แมลงที่สำคัญ และให้ทนแล้งมากขึ้น โดยรักษาคุณภาพทั้งต้านกายภาพและการหุงต้มให้เหมือนพันธุ์เดิม แต่ให้มีความหลากหลายในต้านอายุการออกดอกและรูปทรงต้นเพื่อให้เหมาะสมกับสภาพนาน้ำฝนที่หลากหลาย การสร้างประชากรเพื่อการคัดเลือก การคัดเลือกพ่อ-แม่ที่จะให้ลักษณะที่ต้องการได้มีการพิจารณาร่วมกันกับนักกีฏวิทยาและนักโรคพืช สำหรับความทนแล้งได้ดำเนินการคัดเลือกจากการประเมินความทนแล้งในประชากร Double haploid (DH) ที่ได้จาก CT9993 x IR 62266 สำหรับวิธีการสร้างประชากรใช้ วิธีการผสมกลับ (Backcrossing) และการคัดเลือกลูกผสมเพื่อผสมกลับแต่ละชั่ว ใช้วิธีการประเมินในแปลงและการใช้โมเลกุลเครื่องหมาย การคัดเลือกใน ชั่วตัน ๆ (F2) คัดเลือกเฉพาะลักษณะที่มีความแปรปรวนกับสภาพแวดล้อมน้อย (Heritability สูง) หลังจากการคัดเลือก วิธีการเร่งชั่วอายุ (Rapid generation advance, RGA) จะนำมาใช้ จนถึงชั่วที่ 6-7 จึงนำไปประเมินผลผลิตและการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม สำหรับคุณภาพและความต้านทานโรค-แมลง มีการทดสอบและคัดเลือกตั้งแต่ชั่วต้น ๆ (F6 -F7) การประเมินผลผลิตและการปรับตัวของสายพันธุ์ข้าว ใช้หลักการพิจารณาฐเลือกจากผลผลิตโดยตรง (Direct selection) ร่วมกับ การใช้ลักษณะทางสรีรวิทยาที่บ่งบอกความทนแล้ง (Indirect selection) ทั้งนี้เนื่องจากในสภาพนาน้ำฝน สภาวะแล้งเกิดขึ้นได้ทุกโอกาส และเวลาที่เกิดในแต่ละแหล่งปลูกไม่เหมือนกัน ปัจจุบันการดำเนินงานทดสอบแบ่งเป็น 2สภาพคือ สภาพนาน้ำฝนปกติ โดยปลูกทดสอบใน 10 ศูนย์/สถานี ทั้งในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียง เหนือ และในแปลงที่มีการจำลองสภาพแล้งในปลายฤดู 3 แห่งคือที่ ศูนย์วิจัยข้าวอุบลราชธานี ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ และสถานีทดลองข้าวชุมแพ ในการประเมินผลการทดสอบ ผลผลิตทั้ง 13 แห่ง จะถูกนำมาวิเคราะห์ แยกแต่ละแห่งและวิเคราะห์รวม โดยหลักการ Combined analysis และ cluster analysis ในการทดสอบในสภาพจำลองแล้งปลายฤดู นอกจากข้อมูลด้านผลผลิต ข้อมูลที่ ใช้เป็นดัชนีความทนแล้งคือ เปอร์เซ็นต์เมล็ดดีเมล็ดลีบ ซึ่งใช้พิจารณาร่วมกับวันออกดอกของแต่ ละสายพันธุ์ นอกจากนี้ได้ให้ความสำคัญในการประเมินในนาเกษตรกรเพิ่มขึ้น สำหรับการใช้โมเลกุลเครื่องหมาย (maker assisted selection, MAS) ได้มีการศึกษาหาตำแหน่งของ Quantitative trait loci (QTL) ของลักษณะทนแล้งคือ ความสามารถในการรักษาศักยภาพของน้ำที่ใบ (leaf water potential) เปอร์เซ็นต์เมล็ดดีและเมล็ดลีบ Drought response index (DRI) และการชลอการออกดอก และวิธีการนี้กำลังนำมาใช้ในการคัดเลือกสายพันธุ์ในการผสมกลับ และสายพันธุ์ที่ได้คัดเลือกจะได้นำมาทดสอบเพื่อพิสูจน์ความเป็นไปได้ต่อไป
ปีเริ่มต้นงานวิจัย: 2545
ปีสิ้นสุดงานวิจัย: 2545
เอกสารแนบ: http://anchan.lib.ku.ac.th/agnet/bitstream/001/2246/1/RIC020247a.pdf
ลิขสิทธิ์: แสดงที่มา-อนุญาตแบบเดียวกัน 3.0 ประเทศไทย (CC BY-SA 3.0 TH)
เผยแพร่โดย: กรมการข้าว
บทคัดย่อ: ไม่พบข้อมูลจากหน่วยงานต้นทาง
ภาษา (EN): th
รายละเอียด: Summary only
หากไม่พบเอกสารฉบับเต็ม (Full Text) โปรดติดต่อหน่วยงานเจ้าของข้อมูล

การอ้างอิง


TARR Wordcloud:
กลยุทธ์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ การพัฒนาพันธุ์ข้าวนาสวนนาน้ำฝนภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
กรมการข้าว
2545
เอกสารแนบ 1
กรมการข้าว
สำรวจรวบรวมผักพื้นเมืองทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การพัฒนากระบวนการต้นแบบในการทดสอบพันธุ์ข้าวลูกผสม แป้งข้าวก่ำดัดแปรและผลิตภัณฑ์จากข้าวก่ำเพื่อประโยชน์ด้านสุขภาพ เชิงป้องกัน การวิจัย Aerobic rice สำหรับนาน้ำฝนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ข้าวให้พลังงานผสานคุณค่าอาหาร เสถียรภาพของสายพันธุ์ข้าวนาสวนดีเด่นภายใต้สภาพแวดล้อมที่ต่างกัน การใช้ข้อมูล RADARSAT-1 SAR (standard mode) เพื่อทำแผนที่แสดงพื้นที่ปลูกข้าวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การรวบรวมประเมินและคัดเลือกสายพันธุ์ข้าวไร่ให้เหมาะสมต่อพื้นที่เพาะปลูกในเขตนาน้ำฝน และประสบภัยแล้งของภาคตะวันตก ภาคเหนือตอนล่าง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนของประเทศไทย (ปีที่ 3) การวิจัยและพัฒนาศักยภาพยางพาราสำหรับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ลักษณะพันธุ์ข้าวที่เหมาะสมสำหรับนาน้ำฝนภาคตะวันออกเฉียงเหนือในสภาวะภูมิกาศแปรปรวน

แสดงที่มา-อนุญาตแบบเดียวกัน 3.0 ประเทศไทย (CC BY-SA 3.0 TH)
คัดลอก URL
กระทู้ของฉัน
ผลการสืบค้นทั้งหมด โพสต์     เรียงลำดับจาก